1-mavzu: Ekologiya kursining maqsadi, vazifalari, tarixi. Tabiat va jamiyat o’rtasidagi munosabatlar. Populyatsiyalar ekologiyasi

 

 

 EKOLOGIYADA FOYDALANILADIGAN USLUBLAR 

 

Ekologik  ilmiy-tadqiqotda  ko‟pincha  tasviriy,  taqqoslash,  tajriba  hamda 

ekotizimlarni  modellashtirish  uslublaridan  foydalaniladi.  ekologiyada  tajriba  va 

modellashtirish uslublaridan nisbatan keng foydalaniladi. 

Tajriba-tadqiqotchi tomonidan yaratilgan sharoitda borayotgan ma‟lum tabiiy 

jarayonni  kuzatishdir.  Tajribada  ma‟lum  ob‟ektga  (individ,  populatsiya, 

biogeotsenoz) ta‟sir etayotgan omil kuchining ortishi yoki kamayishi namuna bilan 

taqqoslanadi.  Tajriba  natijalari  haqida  ko‟rsatkichlarni  o‟zgarishiga  qarab  xulosa 

qilinadi.  Buning  uchun  albatta  namuna  bilan  taqqoslash  zarur.  Tajriba  hech  vaqt 

taqqoslashsiz olib borilmaydi. 

Ilmiy tadqiqot ishlari laboratoriya va dala sharoitlarida olib boriladi. 

Modellashtirish  jarayoni  umumlashtirish  uchun  ancha  qulay  imkon  beradi, 

shuningdek hodisaning ba‟zi tomonlarini aniq ma‟lumot bilan to‟ldirish yoki yangi 

nazariy  xulosalar  chiqarishga  yordam  beradi.  Modelь  “ishlamay  qolsa”,  ya‟ni 

haqiqatga  uncha  to‟g‟ri  kelmasa,  EHM  tomonidan  o‟zgartirishlar  kiritilishi  va 

yaxshilash zarurligini aytib beradi.

1