1-mavzu: biologiya fanining maqsadi va vazifalari

“Muzyorar”, 
“VENN 
DIAGRAMMASI” .
Ta’lim shakli:
Kichik  guruhlarda  ishlash:  “Bumerang” 
texnologiyasi
Ta’lim vositalari:
Ma’ruza, texnik vositalar bilan ishlash.
Ta’lim berish sharoiti:
O’quv xona
Monitoring va baholash:
Og`zaki, yozma.

---

3 - MAVZU: ASOSIY GENETIK TUSHUNCHALAR VA QONUNIYATLAR
“BUMERANG” TEXNOLOGIYASI
1-KICHIK GURUH
VAZIFA
Genetika fani rivojlanishining bosqichlari. Genetika fani metodlari. Irsiyat va 
o’zgaruvchanlik
Genetika  fani  rivojlanishining  asosiy  bosqichlari.  Genetika  fani  barcha  tirik  organizmlarga  xos  bo’lgan  irsiyat, 
o’zgaruvchanlik qonuniyatlarini o’rganadi. Buyuk chex olimi Gregor Mendel o’zining no’xot o’simligida olib brogan ko’p yillik 
tajribalari  natijasida  biologiya  fani  tarixida  birinchi  bo’lib  irsiyatning  uchta  fundamental  qonuniyatlarini  kashf  etdi.  U 
genetikaning  asosiy  va  eng  samarali  uslubi  bo’lmish  duragaylash  yo’li  bilan  irsiyatni  o’rganish  metodini  yaratdi.  Mendel 
tadqiqotlarining natijasi 1865 yilda nashr etilgan bo’lsada, uzoq vaqt u tan olinmadi. 1900 yilda Mendel qonunlari uch yirik olim 
G.De-Friz, E.Chermak va K.Korrenslar tomonidan qayta ochilgandan keyin, u ilmiy jamoatchilik tomonidan tan olindi. Shuning 
uchun  ham  1900  yil  biologiya  tarixida  genetika  faniga  asos  solingan  sana  hisoblanadi.  Genetika  atamasi  grekcha  “genetikos” 
so’zidan olingan bo’lib, tug’ilish, kelib chiqish degan ma’noni bildiradi. 
Genetika fanining rivojlanishi tarixida quyidagi asosiy bosqichlarni belgilash mumkin:
-
Mendel va uning izdoshlari tomonidan irsiyat va irsiylanish qonunlarining kashf etilishi.
-
Morganning xromosoma nazariyasining yaratilishi va uning rivojlanishi.
-
Mutasiya nazariyasining yaratilishi va uning rivojlanishi.
-
Molekulyar genetika yutuqlari va istiqboli. 
Genetika fani biologiyaning bir qator nazariy va amaliy muammolarini hal etadi. Genetikaning hal qilishi lozim bo’lgan nazariy 
va amaliy muammolar quyidagilardan iborat:
1.Irsiyatning  moddiy  asoslari  –  xromosomalar,  genlar,  DNK  va  RNK  molekulalarining  strukturasi  va  funksiyasini 
tekshirish.
2.Organizmlar belgi va xususiyatlarining kelgusi avlodlarga berilishi va rivojlanish qonuniyatlarini aniqlash.
3.Turli  fizik  va  kimyoviy  omillar  ta’sirida  organizmlarda  irsiy  o’zgaruvchanlikning  paydo  bo’lish  qonuniyatlarini 
ochish.
4.Irsiy o’zgaruvchanlikning organizmlar evolyutsiyasidagi ahamiyatini tadqiq etish.
5.Madaniy  o’simliklarning  yangi  navlari,  uy  hayvonlarining  yangi  zotlari,  foydali  mikroorganizmlarning  yangi 
shtammlarini yaratishning samarali metodlarini yaratish.
6.Odamlarda  turli  irsiy  kasalliklarning  paydo  bo’lishini  o’rganish,  ularning  oldini  olish  va  davolashning  samarali 
metodlarini yaratish.