1-mavzu: biologiya fanining maqsadi va vazifalari

“INSERT” USULI BO’YICHA MA’LUMOTLAR
Ma’lumot
+ 
(men uchun 
yangi 
axborot)
- 
(mening 
bilganlaringa 
qarama-
qarshi)
?
(men uchun 
noma’lum, 
menga 
qo’shimcha 
ma’lumot 
kerak)
Klon  iborasi,  asosan  bir  bakteriya  hujayrasi 
bo’linishi  natijasida  hosil  bo’lgan,  irsiyati  miqdor 
va  sifat  jihatidan  bir  xil  teng  bo’lgan  bakteriya 
koloniyasini  yoki  aynan  bir  gendan  ko’chirib 
olingan gen nusxalari yig’indisini ifodalash uchun 
ishlatiladi
Irsiyat  –  tirik  organizmlarning  belgi  va 
xususiyatlarini o’z nasliga o’tkazish xossasidir
irsiy  o’zgaruvchanlikning  barcha  turlari  gen 
yoki genlar yig’indisining o’zgarishiga asoslangan. 
Shuning  uchun  bu  o’zgaruvchanlik  genotipik 
o’zgaruvchanlik deb ataladi. 
O’zgaruvchanlikning  genotip  o’zgarishiga 
bog’liq  bo’lmay,  balki  tashqi  sharoit  o’zgarishi 
oqibati 
fenitipda 
yuzaga 
keladigan 
xili 
modifikatsion o’zgaruvchanlik deb ataladi
Irsiy  bo’lmagan  o’zgaruvchanlikda  faqat  fenotip 
o’zgaradi. 
Shuning 
uchun 
fenotipik 
o’zgaruvchanlik deyiladi
1977  yilda  ingliz  olimi  J.Gerdon  tomonidan 
hujayra  injeneriyasi  usulini  qo’llanishi  natijasida 
yuksak 
hayvonlar 
klonlarini 
yaratish 
biotexnologiyasi ishlab chiqildi
Irsiyati 
o’zgartirilgan 
hayvon 
tuxum 
hujayrasidan  va  o’simliklarning  har  qanday 
hujayrasidan  sun’iy  sharoitda  yetuk  organism 
biotexnologiyasi ishlab chiqildi. 
Uzluksiz  o’zgaruvchanlikda  har  bir  olingan 
son  bir-biridan  juda  kam  farq  qiladi.  Agar  ularni 
kichigidan  boshlab  bir  qatorga  joylashtirib 
chiqilsa,  uzluksiz  qator  hosil  bo’ladi.  shuning 
uchun bu o’zgaruvchasnlik uzluksiz deb ataladi. 
Uzlukli  o’zgaruvchanlikda  esa  variatsion 
qatorda 
joylashtirilgan 
o’zgaruvchanlikning 
kattaligi butun bir son bilan ifodalanadi.   Shuning 
uchun bu o’zgaruvchanlik uzlukli yoki diskret deb 
ataladi.

---