1-Mavzu: Badiiy asar matnini tahlil qilish. Kognitiv strategiyalar. Dars davomida sinfni boshqarish strategiyalari Mashg‘ulot rejasi

) 
ilmiy
(filologik); b) 
o‘quv
( didaktik) singari
ikki turi mavjud. 
Filologik 
(ilmiy) 
tahlil adabiy asarning yozilgan hamda o‘rganilayotgan paytdagi 
badiiy va hayotiy mantig‘i hamda estetik o‘ziga xosligini anglashga yo‘naltirilgan 
intellektual-hissiy faoliyatdir
.
Ilmiy tahlilda badiiy asardan chiqarilgan xulosalarning 
adabiyottanuvchilik ilmi erishgan darajalarga muvofiq kelishi talab etiladi. Tahlil 
jarayonida bildirilayotgan har bir fikr ham mantiqiy tushunchalar, ham estetik 
qonuniyatlar bilan asoslangan bo‘lishi lozimdir. Shuningdek, ilmiy tahlilda 
o‘rganilayotgan asarning umummilliy adabiyotdagi o‘rni va milliy tafakkur taraqqiyotiga 
ta’siri darajasi tayin etilishi ko‘zda tutilishi kerak.
Filologik tahlil adabiy hodisaga mutaxassis nazari bilan qarashni taqozo qiladi. 
Ilmiy tahlildagi asosiy narsa adabiy asarning badiiyligi, tahsirchanligi, jozibasi va sehrini 
tahminlagan jihatlarni ko‘rsata bilishdir. Shu ma’noda, filologik tahlil ilmiy-estetik 
faoliyatdir. U, asosan, bir kishi tomonidan amalga oshiriladigan ijodiy kechim 
hisoblanadi. Muayyan badiiy yaratiq to‘g‘risida bir necha kishi tomonidan birgalikda 
15
Safo Matjon. Maktabda adabiyotdan mustaqil ishlar, 49-50-betlar. 
16
M.Mirqosimova. O‘quvchilarda adabiy tahlil malakasini shakllantirish va takomillashtirish asoslari.- Toshkent, 
Fan, 2006, 18-bet.
Ta’lim jarayonlarida qo‘lllanadigan tahlil turlari nihoyatda rang-barangdir. «U badiiy matnni o‘qish 
jarayonida o‘qituvchining izohi shaklida ham, asarni detallashtirib ko‘zdan kechirish shaklida ham,
qahramonlarni tavsiflash yoki tasviriy ifoda vositalarini aniqlash shaklida ham bo‘lishi mumkin… chuqur 
ma’nodorlik adabiy tahlilning eng birinchi va asosiy shartidir. 
Удалить Водяной Знак
Wondershare
PDFelement

---

yozilgan maqolalar ham aslida sof individual aqliy mehnatning mahsulidir. Ilmiy tahlilni 
amalga oshirayotgan mutaxassis zamon jihatidan ham, makon jihatidan ham o‘zini 
cheklamagan holda faqat belgilab olgan bosh maqsad bo‘lmish badiiy matn mantig‘i va 
jozibasini ochishga intiladi.