1-Mavzu. Axborotlarni kompyuter xotirasida tasvirlanishi Reja

 
butun turdagi o`zgaruvchi: list[3]=63;
 
Buni quyidagicha tushunish mumkin i=3; list[i]=63; 
Agar i ning qiymati 4 ga teng bo`lsin, indeks ifada ham bo`lishi mumkin: 
list[2*i-3]=58; 
bu erda 58 qiymatini massivning list[5] elementiga yuklaniyapti chunki, 2*i-3 ning 
qiymati 5 ga teng, operatorda birinchi indeks ichidagi ifoda bajariladi. 
Quyidagi misollarni ko`raylik: 
list[3]=10; 
list[6]=35; 
list[5]= list[3]+list[6]; 
YUqoridagi misolda birinchi list massivining uchinchi elementiga 10 qiymatini 
o`zlashtiriyapti massivning oltinchi elementiga 35 qiymatini o`zlashtiriyapti va massivning 
uchinchi vaoltinchi elementlari yig‘indisi massivning beshinchi elementiga yuklaniyapti: 
Xuddi shuningdek massivni quyidagicha e`lon qilish mumkin: 
const int ARRAY_SIZE = 10; 
int list[ARRAY_SIZE]; 
bu erda birinchi o`rinda butun turdagi o`zgarmas e`lon qiliniyapti va massiv e`lon 
qilinib o`lchamlari o`rnatiliyapti. 
10.3. Ko`p o`lchamli massivlar. 
C++tilida massivlar elementining turiga 
cheklovlar qo`yilmaydi, lekin bu turlar chekli o`lchamdagi ob`ektlarning turi bo`lishi 
kerak. CHunki kompilyator massivning xotiradan qancha joy (bayt) egallashini hisoblay 
olishi kerak. Xususan, massiv komponentasi massiv bo`lishi mumkin («vektorlar-
vektori»), natijada matritsa deb nomlanuvchi ikki o`lchamli massiv hosil bo`ladi. 
Agar matritsaning elementi ham vektor bo`lsa, uch o`lchamli mas¬sivlar - kub hosil 
bo`ladi. SHu yo`l bilan echilayotgan masalaga bog‘liq ravishda ixtiyoriy o`lchamdagi 
massivlarni yaratish mumkin.
Ikki o`lchamli massivning sintaksisi quyidagi ko`rinishda bo`ladi: 
[] [] 
Masalan, 10x20 o`lchamli haqiqiy sonlar massivining e`loni: 
float a[10][20]; 
E`lon qilingan A matritsani ko`rinishi quyidagi rasmda keltirilgan. 

---

76 
Endi adres nuqtai - nazaridan ko`p o`lchamli massiv element-lariga murojaat 
qilishni ko`raylik. Quyidagi e`lonlar berilgan bo`lsin: 
int a[3][2]; 
float b[2][2][2]; 
Birinchi e`londa ikki o`lchamli massiv, ya`ni 2 satr va 3 ustundan iborat matritsa 
e`lon qilingan, ikkinchisida uch o`lchamli - 3 ta 2x2 matritsadan iborat bo`lgan massiv 
e`lon qilingan. Uning elementlariga murojaat sxemasi: