1-Mavzu: Analitik kimyo fani asoslari. Sifat analiz usullari. Kationlarning analitik guruhlarga bo’linishi. Kationlarning birinchi guruhining xususiy riaksiyalari. Bufer eritmalar

1. Analitik kimyo fani asoslari. Sifat analiz usullari. Kationlarning analitik guruhlarga bo linishi. Kationlarning birinchi va ikkinchi guruhlariining xususiy reaksiyalari. Bufer eritmalar. 2. Massalar ta’siri qonuni asosida texnologiyada qo’llaniladigan reaksiyalar unumini oldindan rejalashtirish. 3. Kuchsiz elektrolitlarni analizini amalga oshirish. Ishqoriy bufer eritmalarni pH ni hisoblash. 4. Vodorod sulfid asosida kationlarni guruhlarga bo’lish. 5. Organik kompleks hosil qiluvchilar. Ularning yutuq va kamchiliklari, texnologiyada qo’llanilishi.

REJA:

Sifat analizi usullari.

Tekshirilayotgan moddaning miqdori yoki hajmiga ko‘ra analiz usullari: makro-, yarim-mikro-, mikro-, va ultramikro usullariga bo‘linadi:

• Makro usulda reaksiya o‘tkazish uchun 1-10 g quruq modda yoki 10-100 ml eritma olinadi
• . Reaksiyalar oddiy probirkalarda olib boriladi, hosil bo‘lgan cho‘kmalar filtrlash orqali ajratiladi, yuviladi va aniqlanadi.
• Yarim-mikro usulda reaksiya olib borish uchun 0.05-0.5 g quruq modda yoki 1-10 ml eritma olinadi
• . Reaksiyalar tubi kichraytirilgan probirkalarda tomchi usullarida o‘tkaziladi. Cho‘kmalarni eritmalardan ajratish uchun sentrafugalardan foydalaniladi.
• Mikro usulda analiz olib borish uchun 0.001-10-6 g quruq modda yoki 0.1-1 ml eritma olinadi. Reaksiyalar maxsus probirkachalarda o‘tkaziladi.
• Ultra-mikro usulda analiz olib borish uchun 10-6-10-9 g quruq modda yoki 10-4-10-6 ml eritma olinadi.

Barcha kationlariga asosiy reaktivlarning ta’siri

Vodorod хloridnigng ta’siri. Vodorod xlorid va uning eruvchan xloridli tuzlari [Hg2]2+, Ag+ va Pb2+ ionlari bilan oq rangli xloridlar HgCI2, AgCI, PbCI2 va Bi3+ Sb5+ Sb3+ ionlari bilan oksixloridlar BiOCI, SbOCI, SbO2CI cho’kmasini hosil qiladi.

• Kontsentratsiya xlorid kislotaga vismut va surma oksixloridlari, kumush, simob(1) va qo’o’rg’oshinxloridlari erib kompleks birikma hosil qiladi.
• AgCI + HCI → [AgCI2]- + H+
• PbCI2 + 3HCI → [PbCI3]- + 3H+
• BiOCI + 2HCI → H2O + Bi3+ + 3CI-
• PbCI2 issiq suvga eriydi, sovugandan so’ng yana cho’kmaga tushadi. AgCI, Hg2CI2 nitrat kislotaga erimaydi. Lekin ammiakli suvga eriydi:
• AgCI + 2NH3 → [Ag(NH3)2]+ + CI-
• Hg2CI2 + 2NH3 + H2O →↓HgNH2CI + Hg + NH4CI
• PbCI2 + 2NH3 + H2O →↓Pb(OH)2 + 2NH4CI