1-Мавзу: Ахборот тизимларининг инструментал воситаларига кириш. Режа

1-Мавзу: Ахборот тизимларининг инструментал воситаларига кириш.


Режа:

1. 
   Фаннинг мақсади ва вазифалари.
   
2. 
   Маълумот, ахборот, ахборот жараёнлари, тизим, ахборот тизими, ахборот тизимларининг инструментал воситалари тушунчалари.
   
3. 
   Ахборот тизимларининг классификацияси.
   
4. 
   Ахборот тизимларига қўйиладиган асосий талаблар.
   
5. 
   Ахборот тизимларининг тарихи ва ривожланиш истиқболлари.
   

1. Фаннинг мақсади ва вазифалари


Фанни ўрганишдан мақсад – ахборот тизимларини ишлаб чиқиш ва реализация қилиш учун ишлатиладиган инструментал воситалар ҳақидаги назарий ва амалий билимларни эгаллаш. Корхонанинг бошқарув ва ишлаб чиқариш жараёнларида ахборотларни дастлабки қайта ишлаш, уларни йиғишнинг замонавий усулларини ўрганиш, тушунчага эга бўлиш, конкрет мисолларда ахборот тизимларининг инструментал воситаларини кўриб чиқиш.
Фаннинг вазифаси – ахборот тизимларини ишлаб чиқишда интеграллашган инструментал воситаларни ўрганиш.


2. Маълумот, ахборот, ахборот жараёнлари, тизим, ахборот тизими, ахборот тизимларининг инструментал воситалари тушунчалари.

Ахборот тизимларининг инструментал воситалари нима эканлигини билишдан олдин биз маълумот, ахборот, ахборот жараёнлари, тизим, ахборот тизимлари каби тушунчаларга тўхталиб ўтишимиз зарур.

Табиатда барча жараёнлар сигналлар ёрдамида кузатилади. Уларни кузатиш, ўлчаш ва фиксрлаш мумкин, шу тариқа янги сигналлар ҳосил бўлаверади ва рўйхатга олинади, яъни маълумот ҳосил бўлади.
Маълумот бу- рўйхатга олинган сигналлардир.
Маълумот жаҳонда кузатилаётган ҳодисалар ҳақидаги ахборотларни қамраб олади, лекин маълумот ҳали ахборот бўла олмайди. Маълумотни ахборот шаклига келтириш учун уни турли усуллар ёрдамида қайта ишлаш зарур.
Ахборот бу- маҳсулот бўлиб, у ўзига хос усуллар ёрдамида шакллантирилган ўзаро боғлиқ маълумотларни ўз ичига олади.
Демак ахборот шакллантирилган маълумот, маълумот эса рўйхатга олинган сигналлар ҳисобланади. Шу тарзда, ахборотни бирор материал катталик сифатида қараш мумкин, чунки уни қабул қилиш ёки яратиш, сақлаш, қайта ишлаш, узатиш, ўқитиш мумкиндир.
Ахборот жараёнлари бу - ахборотни қабул қилиш ёки яратиш, сақлаш, қайта ишлаш, узатиш, ўқитиш каби амаллардан ҳеч бўлмаганда биттаси қатнашадиган жараёндир.
Тизим грекча “Systema” сўзидан келиб чиққан бўлиб, қисмлар ёки элементлар тўпламидан таркиб топган ва ўзаро бир-бири билан боғланган аниқ бир бутунлик, ягоналик ташкил этувчи деган маънони англатади.
Тизим бу-бир-бирига боғлиқ бўлган ва ягона мақсадга эришиш учун белгиланган қоидалар асосида ўзаро муносабатда бўладиган усуллар тўпламидир.
Бу таърифдан кўриниб турибдики, ҳар қандай иқтисодий объектни ўз фаолияти жараёнида аниқ мақсадга эришишга интилаётган тизим сифатида қараш мумкин. Мисол сифатида компьютер тизими, энергетика тизими, ишлаб чиқариш корхонаси тизими, транспорт ва бошқа тизимларни келтириш мумкин.
Қуйидаги жадвалда бир нечта тизим, унинг элементлари ва асосий мақсадларини келтирамиз.