1-mashg’ulot: Kirish

Biriktiruvxhi to‘qima. Biriktiruvchi to‘qima joylashishiga va bajaradigan vazifasiga ko‘ra turli xil xususiyatlarga ega. Masalan, pay va tog‘aylar tarkibidagi biriktiruvchi to‘qima hujayralari orasida elastik tolalar kop. Shuning uchun ular cho‘zilish, bukilish, tortilish kabi ta’sirlarga chidamli bo‘ladi.


Muskul to‘qimasi. Muskul hujayralarida miofibril tolachalar bo‘lib, ular muskul tolasining qisqarih – yozilish xususiyatini ta’minlaydi.


Nerv to‘qimasi. Nerv to‘qimasi orqa va bosh miyani tashkil etadi. U odam organizmining barcha to‘qima va a’zolari ishini boshqaradi. Nerv to‘qimasi ikki xil hujayradan: nerv hujayrasi, ya’ni neyron va neyrogliyadan tashkil topgan.
Ma’lum funksiyani bajarishga moslashgan turli xil hujayralar va to‘qimalar to‘plami a’zoni hosil qiladi.

4 -mashg’ulot: Tayanch harakat tizimi

Skelet tana tuzilishining asosini hosil qilib, uning katta-kichikligini va shaklini belgilaydi, tayanch va himoya funksiyasini bajaradi hamda muskullar bilan birgalikda hayot uchun muhim a’zolar joylashadigan bo‘shliqlarni hosil qiladi. Masalan, bosh miyani katta suyagi, orqa miyani umurtqa pog‘onasi, o‘pka bilan yurakni ko‘krak qafasi himoya qilib turadi va hokazo.
Organizm suyaklar uzun va kalta richaglar ko‘rinishida tuzilganligi tufayli harakat qila oladi, suyaklar harakatchan birlashmalar - bo‘g‘imlar vositasida bir-biriga birikkan va nerv sistemasi boshqarib turadigan muskullar tomonidan harakatga keltiriladigan bo‘ladi.
Suyak moddasi anorganik va organik moddalargan, asosan kalsiy tuzlari va kalsiy fosfatdan (51%) iborat. Suyakning elastikligi tarkibidagi organik moddalarga, qattiqligi esa mineral tuzlarga bog‘liq bo‘ladi. Tirik suyaklarda mana shu moddalarning qo‘shilishi uni pishiq va qayishqoq qiladi. Bolalarning suyaklari tarkibida organik moddalar ko‘p bo‘ladi va bu suyaklar juda egiluvchan bo‘lishi bilan ajralib tiradi. Qarilikda esa, aksincha, suyaklar tarkibida anorganik moddalar ko‘payib ketib, ylar ancha mo‘rt bo‘lib qoladi.