1-ma‘ruza. Termodinamika va issiqlik uzatish asoslarsi. Fanning vazifasi va maqsadi. Termodinamika asoslari Reja

Aralashmaning gaz doimiysi. Aralashma massa ulushlari orqali berilganda uning gaz doimiysini Dalton qonunidan kelib chiqadigan tenglik orqali aniqlash mumkin. Bunda aralashmaning massasi G_ar kg,
m_ap = m₁ + m₂ + m₃ + … + m_n
U holda aralashma tarkibidagi alohida olingan gaz uchun holat tenglamalarini yozish mumkin:
P₁V_ap=m₁R₁T
P₂V_ap=m₂R₂T
. . . . . . . . . . .
P_nV_ap=m_nR_nT
Tengliklarning o‘ng va chap tomonlarini o‘zaro qo‘shib quyidagini hosil qilamiz:
(r₁ + r₂ + ... + p_p) V_ar = (m₁ R₁ + m₂ R₂ + ... + m_n R_n) T
bu erda, r₁ + r₂ +...+ r_n = r ekanligidan,
Demak, aralashma uchun R_ar ni hisobga olgan holda holat tenglamasini quyidagicha yozish mumkin:
p V_ap = m_ap R_ap T (1.44)
Bu oxirgi ikkala tenglikni chap tomonlari o‘zaro tengligidan quyidagi tenglik kelib chiqadi, ya’ni

yoki
(1.45)

Bu tenglikdan,

Demak, R_ap = g₁ R₁ + g₂ R₂+ … + g_n R_n (1.46)

Parsial bosim. Aralashma tarkibiga kiruvchi alohida olingan gazning parsial bosimi, gaz tarkibining qanday usulda berilishiga qarab, asosan, ikki xil usul bilan aniqlanadi:
a) aralashma tarkibi hajm bo‘laklari bo‘yicha berilgan, u holda parsial bosim,
(1.47)
b) aralashma tarkibi massa bo‘laklari bo‘yicha berilgan holda,
(1.48)
Ba’zi hollarda aralashma tarkibi tashkil etuvchi gazlarning kilomollar soni orqali berilishi ham mumkin, u holda
(1.49)
bu erda, µ_i - i-nchi gazning (1 ta gazning) kilomollar soni;
µ_ap - aralashmadagi jami kilomollar soni;
p - aralashmaning umumiy bosimi.