1-ma'ruza. Sun’iy intellektga kirish

Sanoatda qo'llanadigan birinchi IT 1982 yilda McDermott tomonidan ishlab chiqilgan K1 ekspert tizimi edi.
Digital Equipment Corporation tomonidan Carnegie Mellon (AQSh) universiteti bilan hamkorlikda ishlab chiqilgan tizimning tijorat versiyasi XCON deb nomlandi. 1986-yilga kelib ushbu tizim korporatsiyasi yiliga 70 million dollar tejash imkonini berdi..
1981 yilda Yaponiyada SI tamoyillariga asoslangan 5-avlod mashinalari
uchun loyihaning boshlanishi haqida xabar berildi.
1985 yildan boshlab, ekspert tizimlar, undan keyin tabiiy tillarni (EYa- tizimlari) tushunuvchi tizimlar, so'ngra neyron tarmoqlar (NS) tijorat ilovalarida faol qo’lanila boshladi.

1986-1996 yillarda SI sohasidagi tadqiqotlarda mustaqil yo’nalish sifatida ekspert tizim(ET)lar yoki bilimlar injeneriyasi shakllandi[1-4].

• ET lar shunday masalalarni echishga mo’ljallanganki, qachonki uhbu masalalarning echimi mavjud bo’lmasa yoki echish algoritmi nomalum bo’lsa;
• ET foydalanuvchiga shunday sharoit yaratadiki, foydalanuvchi dasturlashni bilmasa

ham, o’zining tajribasi va bilimidan foydalanib masalani mustaqil ishlab chiqadi;

• ET shunday natijalarni olishga imkoniyat yaratadiki, bu natijalar inson-ekspert natijalaridan qolishmaydi, ba’zi hollarda inson-ekspert imkoniyatlaridan yuqoriroq natijalarga erishadi.

1996-2000 yillarda SI sohasidagi tadqiqotlarda integrallashgan va gibrid
prinsiplariga asoslangan tizimlar yaratildi va shakllandi [1-4].
Bu tizimlarning asosi - bilimlar bazasi, bilimlarni avtomatik olish, deduktiv, abduktiv va noravshan mantiqiy xulosalash, muammoli-yo’naltirilgan muloqot tili, statik va dinamik axborotlarni qayta ishlash kabilar hisoblanadi.
Integratsiyalashuv jarayonlar SIning turli modellarini, masalan noravshan ET va neyron tarmoqlarni o’zida birlashtiruvchi integrallashgan va gibrid tizimlarini yaratish bilan bog’liq. Bunday integrallashgan tizimlarda bilimlarni tavsiflashning turli modellari, fikrlashning turli shakllari, idrok etish va timsollarni anglash modellari o’z aksini topadi.