1-ma’ruza. Sintetik suyuqlik yoqilg‘isini ishlab chiqarish texnologiyasi

Kislorod qurilmasi. “GTL”texnologiyasida 1 m³ metan tarkibli gazni oksidlantirish uchun 0,7 m³ kislorod talab qilinadi va bu kislorod jamlanmaga kiruvchi qurilma yordamida atmosfera havosidan olinadi.

Oksidlantirishda kisloroddan foydalanilganda reaktorning hajmini 4 martaga kamaytiradi, qurilmani о‘zini esa 3 martaga – agarda oksidlashda atmosfera havosidan foydalanilganda.

Metanolni sintez qilish bloki. Suyuq uglevodorodlarni ishlab chiqarish uchun sintez qilish blokiga metan tarkibli gaz va kislorod optimal parametrdagi harorat va bosim ostida oksidlanish reaksiyasining boshlanishida uzatiladi. Reaksiyalanish blokida bir necha о‘nlab kimyoviy reaksiyalar ketma-ket va parallel holda quyidagi asosiy mahsulotlar paydo bо‘lgunicha davom etadi: metanol, etanol, formaldegid, suv, uglerod gazi [7].

Reaktorning yuqori darajada ishlab chiqarishi uchun reaksiyani о‘zini tо‘g‘ridan – tо‘g‘ri olib borilish vaqti juda kam. Reaktorda haroratni va bosimni rostlanishiga bog‘liq holda hamda reaktordagi metanni, kislorodni, azotni, inert gazlarini, uglerod oksidlarini va oltingugurt oksidlarini, reaksiya marshrutlarini reaksiyasi konsentratsiyasi har xil bо‘lishi mumkin va har xil konsentratsiyadagi suyuqlik fozasida metanol, etalon va oltingugurt oksi­dlarini, formaldegidni reaksiyasi olib boriladi.

Reaktordagi hamma reaksiyalar qaytmas bо‘ladi va shuning uchun reaksiya mahsulotlarida termik tushish juda tez sodir bо‘ladi. Reaktorda mahsulotlarni hosil bо‘lish termik tushishini tо‘xtatish uchun bir zumda chiniqish – mahsulotni sovitish, metan tarkibli gazlarni boshlang‘ich kirish haroratiga yaqin bо‘lgan haroratgacha suvni purkash va bug‘latish hisobiga amalga oshiriladi.