1 ma’ruza mexanika asoslari

Suyuqlikning tuzilishi. Suyuqliklarni rentgen nurlari yordamida o'rganish ularning molekular tuzilishida qattiq jismlarning molekular tuzilishiga o'xshash joylari borligini ko'rsatdi. Agar qattiq jismlarda molekulalarning ancha katta masofada ham batartib joylashuvi kuzatilsa, suyuqliklarda juda kichik, atomlararo masofalardagina batartib joylashuvi kuzatiladi.

O'z izlanishlarini suyuqliklarning xossalarini o'rganishga bag'ishlaganYa.Frenkel (1884 — 1952) quyidagi nazariyani yaratdi. Frenkel nazariyasiga ko'ra, suyuqlik molekulasi ma'lum vaqt davomida o'z muvozanat holati atrofida, go'yoki kristall panjaraning tugunida turgandek tebranib turadi va so'ngra sakrab oldingisidan atomlararo masofada bo'lgan yangi holatga (yangi tugunga) o'tadi. Molekulalarning biror holatda bo'lish vaqti juda kichik, 10^-10 — 10^-12 s ni tashkil etadi.

Demak, sodda qilib, suyuqlik molekulasining bir holatdan ikkinchisiga o'tishini panjaraning bir tugunidan ilddnchisiga o'tish, ko'chish masofasini esa panjara doimiysi sifatida qarash mumkin. Panjara tugunida turgan molekula panjara doimiysidan kichikroq amplitudalar bilan tebranma harakat qiladi. Shunga asoslanib, suyuqlik kvazikristall (go'yoki kristalldek) tuzilishga ega, deb hisoblash mumkin.