1 ma‟ruza. “Metrologiya va standartlashtirish” fanining maqsadi va vazifalari. Reja

Asosiy vazifalar
esa talabalarni uzluksiz ta‟lim tizimida 
"Metrologiya, standartlashtirish va sifatni boshqarish" bo„yicha tayyorlashdan 
kelib chiqadi. Bunda maxsus fanlar doirasida rivojlanuvchi va chuqurlashuvchi 
metrologiya, standartlashtirish, kvalimetriya sifatni o„lchash va sertifikatlashtirish 
bo„yicha fundamental ma‟lumotlar o„rganiladi. 

---

Sifat masalasi har bir ishda, u qanday ish bo„lishidan qat‟iy nazar, uning 
asosiy baholash kriteriyasi (ko„satkichi) bo„lishi kerak. Agarda har bir inson o„z 
ishiga yuqori ma‟suliyat bilan qarab asosiy baholash kriteriyasiga munosib 
ravishda ish ko„rsa hayotimiz kundan – kunga yaxshilanib borishi turgan gap, bu 
esa butun mamlakat bo„ylab sifat masalasini yuqori darajaga ko„taradi. Quyida 
sifatning virtual sxemasi (chizmasi) keltirilgan.
МС
КХ
Т
(М
ОЗ
М
)
ХС
Т
(ИС
О
)
ХС
Т
(ВТ
О
)
ста
нда
рт
аге
нтл
иги
Ўз
Ул
ча
ш
лар
М у офи лик
белгилари
в
қ
Ст
ан
да
рт
ла
р
Сифат
пойдевори
Ма сулот сифати,
экология, аѐт ха фсизлиги 
ҳ
ҳ
в
И л м ий с о циа л ва м а р ифий
с а л о ият
ъ
ҳ
2
1
а
ср
20
а
ср
19
а
ср
1
8
а
ср
Стандартлаштириш
Метрология 
Сертифика лаш
т
тириш
Ил
ми
й т
ех
ни
ка
ви
й
ю
кс
ал
иш
И н с п е к ц
н а зо р ат
и о н
Sifatning virtual sxemasi 
Bu sxemani chuqur o„rganib va tahlil qilib, quyidagi xulosalarni 
keltirishimiz mumkin: 
- Mahsulot sifati, kishilar hayotining ravnaqi, uning sifati (yashash darajasi) 
oldindan yaratilgan sifat fundamenti (poydevori) ga bog„liqdir; 
- Sifatning yuqori darajasi bu yurtimizning ilmiy, texnikaviy yuksalishi bilan 
chambarchas bog„liqdir; 

---

- Ilmiy texnikaviy yuksalish esa sifatning asosiy uch belgisi bo„lgan – 
standartlashtirish, metrologiya va setifikatlashtirish rivojini ta‟minlab beradi; 
- Sifatning uch asosiy belgisiga dunyoda mavjud bo„lgan va faoliyat 
ko„rsatayotgan standartlashtirish bo„yicha xalqaro tashkilotlar: Xalqaro – 
standartlashtirish tashkiloti (ISO), Metrologiya sohasida qonunlashtiruvchi xalqaro 
tashkilot (MOZM), Xalqaro savdo tashkiloti (VTO) o„zining ijobiy ta‟sirini 
o„tkazadi va o„tkazib kelmoqda. 
Shuning uchun ham ushbu fanni uch qismda (metrologiya, standartlashtirish 
sertifikatlashtirish) o„rganish natijasida talabalar metrologiya bo„yicha asosiy 
qoidalarni, talablar va meyorlarni, standartlashtirish va sifatni boshqarishdagi 
davlat bayonnomalari va meyoriy hujjatlar bilan ishlashni bilishi va mavjud 
bilimlarini, tajribalarini amaliy faoliyatda qo„llay bilishi lozim hisoblanadi. Bu 
hozirgi kunda, ayniqsa, jahon andozalariga mos keluvchi mahsulotlarni ishlab 
chiqish va uning raqobatbardoshligini ta‟minlashda o„ta muhim masalalardan biri 
sanaladi.