1-Ma`ruza. Mavzu: Metallmaslar. Vodorod. Suv. Reja. Metallmaslarning davriy jadvalda tutgan o`rni. Metallmaslarning umumiy xossalari

Metallar

At

2. Metallmaslarning umumiy xossalari.

Tashqi elektronlar pog`onasini tugallash uchun metallmaslarning atomlari elektronlar biriktirib oladi va oksidlovchilar hisoblanadi. Ular orasida elektronlarni eng shiddatli biriktirib oladigani ftor atomidir.

Tipik metallmaslar metallar bilan o`zaro ta`sirlashib, ion bog`lanishli birikmalar hosil qiladi, masalan, NaCl–natriy xlorid, CaO–kalsiy oksid, K₂S–kaliy sulfid.

Metallmaslar bir-biri bilan reaksiyaga kirishib, kovalent bog`lanishli–qutbli va qutbsiz kovalent bog`lanishli birikmalar hosil qiladi. Masalan, qutbli bog`lanishli birikmalar H₂O–suv, HCl–bodorod xlorid, NH₃–ammiyak, qutbsizlarga CO₂–karbonat angidrid, CH₄–metan, C₆H₆–benzol.

Metallmaslar vodorod bilan uchuvchan birikmalar hosil qiladi, masalan, HF–vodorod ftorid, H₂S–vodorod sulfid, NH₃–ammiak, CH₄–metan.

Metallmaslar kislorod bilan kislotali oksidlar hosil qiladi. Ular ba`zi oksidlarda guruh raqamiga teng maksimal oksidlanish darajasini namoyon qiladi (masalan, SO<sub>3</sub>, N<sub>2</sub>O<sub>5</sub>), boshqalarida esa ancha past oksidlanish darajasini namoyon qiladi (masalan, SO<sub>2</sub>, N<sub>2</sub>O<sub>3</sub>). Kislotali oksidlarga kislotalar muvofiq keladi; bitta metallmasning kislorodli ikkita kislotasi orasida metallmas yuqori oksidlanish darajasini namoyon qiladigan kislotasi kuchliroq bo`ladi. Masalan, nitrat kislota HNO₃ nitrit kislota HNO₂ dan kuchli, sulfat kislota H₂SO₄ esa sulfit kislota H₂SO₃ dan kuchliroq.

Normal sharoitda metallmaslardan vodorod, ftor, xlor, kislorod, azot va nodir gazlar–bular gazlar, brom–suyuqlik, qolganlari–qattiq moddalardir.