1 ma’ruza mavzu: Kirish reja

 

1.3. Fanda qabul qilingan asosiy faraz va cheklanishlar

 

«Materiallar  qarshiligi»  usullarida  bajarilayotgan  hisoblarda  ko’rilayotgan  jismlarning 

barcha xususiyatlarini nazarda tutib bo’lmaydi. Hisob usullari sodda va hisoblarda qo’llanilishi 

qulay  bo’lishlari  lozim.  Ular  yetarli  aniqlikda  va  tuzilmaga  qo’yiladigan  asosiy  talablarni 

qanoatlantiridigan bo’lishlari zarur. 

SHu maqsadlarda quyidagi asosiy umumiy farazlar nazarda tutiladi. 

1  -  faraz.  Jism  materialining  tuzilishi  uzluksiz.  Bunda  jismning  atom  tuzilishi  hisobga 

olinmaydi, material jism hajmini bo’shliqlarsiz to’ldiradi deb qaraladi. 

2  -  faraz.  Jism  materiali  bir  jinsli  va  izotrop,  ya’ni  jismning  xususiyatlari  uning  barcha 

nuqtalarida va yo’nalishlarida bir xil. 

3 - faraz. Jismga tashqi kuch qo’yilgunga qadar uning tashkil qiluvchilari orasida o’zaro 

ta’sir kuchlari bo’lmaydi (zo’riqmaganlik). 

4  -  faraz.  Kuchlar  ta’sirining  mustaqillik  qoidasi  (printsipi).  Bu  farazga  ko’ra  kuchlar 

tizimining  jismga  ta’sirlarining  umumiy  natijasi  har  qaysi  kuchning  alohida  -  alohida  ta’sirlari 

natijalarining yig’indisiga teng. 

5-faraz.  Sen-Venan  qoidasi  (printspi).  Bu  farazga  ko’ra  tashqi  kuchlarning  qo’yilish 

nuqtalaridan  yetarlicha  uzoqlikda  joylashgan  nuqtalardagi  ichki  kuchlarning  xarakteri  bu 

kuchlarning ta’sir usuliga bog’liq emas. Bu farazga asoslanib, kichik yuzalardagi taqsimlangan 

kuchlarni, hisoblarni soddalashtirish maqsadlarida, to’plangan kuch bilan almashtirish mumkin. 

Ushbu  asosiy  umumiy  farazlardan  boshqa  cheklanishlar  fanning  tegishli  bo’limlarida 

ko’rsatiladi.