1 ma’ruza mavzu: Kirish. Nasoslar xaqida umumiy tushunchalar Reja

Siquvni ko`tarib beruvchi nasos stantsiyalari (dam berish stansiyalari) suv o‘tkazgich tarmoq lari yoki suv o`tkazgichlardagi siquvni ko‘tarib berish uchun xizmat qiladi. Bu holatda suv bir tarmoq (suv o‘tkazgich uchastkasi)dan olinib, kuchaytirilgan siquv ostida boshqa tarmoqqa (shahar, tuman, ishlab chiqarish korxonasining alohida sexlari) yoki uzun suv o‘tkazgichning davomidagi uchastkalarga yuboriladi.
Sirkulyatsiva nasos stansiyalari sanoat korxonalari va issiqlik elektr stansiyalaridagi texnik aylanma suv ta’minoti sxemalariga tegishlidir. Bu stansiyalarda bir guruh nasoslar korxonada ishlatilgan suvni sovutish yoki tozalash qurilmalariga uzatadilar, boshqa nasoslar esa qayta tayyor langan suvni ishlab chiqarish qurilmalariga yuboradi. Kanalizatsiya sxemalarida nasos stansiya larining vazifasi oqava suvlari tozalash inshootlarga ko‘tarib berishdan iboratdir. Bunday holat asosan mahalliy rel'ef suvlarini o‘zi oqishiga imkon bolmaganda bo'ladi. Bundan tashqari kanalizatsiya nasos stansiyalari o`zi oqar kollektorni juda ham chuqurlashib ketishini oldini olish uchun o‘rnatiladi. Bunday hollarda chuqur kollektorlardagi oqava suvlar yuqoriroqda joylashgan boshqa kollektorga uzatiladi. Kanalizatsiyaning umumiy sxemasida joylashishi bo‘yicha nasos stantsiyalari bosh va tuman stantsiyalariga bo`linadi. Nasos stansiyalani qurishda inshootlar o'lcha mi va tarkibi, binodagi xonalar, asosiy va yordamchi uskunalar, vaqtinchalik qurilish xonalari soni va boshqalarni me’yoriy hujjatlarda belgilangan me'yorlardan oshirish mumkin emas. Xulosa qilib shuni ta’kidiash lozimki, inshoot va uskunalar tarkibi, suvni yetkazib berish va oqava tizimi tuzili shi keiajakda ham foydalanish qonun-qoidalari va taiablariga javob berishi kerak.


Qisqacha xulosalar:

1. 
   Suyuqliklarni xaydash uchun muljallangan gidravlik mashinalar nasoslar deyiladi.
   
2. 
   Ishlash prinsipi bo'yicha nasoslar ikki turga bo'linadi: dinamik nasoslar va xajmiy nasoslar.
   
3. 
   Suv ta’minotining umumiy sxemasida joyla shishi va o'zining vazifalariga ko'ra nasos stansiyalari I-ko`tarish, II-ko`tarish, siquvni ko‘tarib beruvchi va sirkulyatsiyalarga bo'linadi.
   

Nazorat savollari:
1. Nasoslar deganda nimalarni tushunasiz?
2. Nasoslarning asosiy ko‘rsatkichlari nechta?
3. Nasos ko‘rsatkichlari nimani ifodalaydi?
4. Dinamik va xajmiy nasoslarning farqi qanaqa?