1-ma’ruza мavzu: Avtomobil yo‘llarini qidiruvida geodezik tushunchalar

Sozlash: Olti qirrali kalit yordamida puffakcha yarim hatolik miqdoriga suriladi va (a), (v) punktlari bajarilib qayta tekshiriladi.
3-Shart. Agar kollimatsion xatolik 60 m masofada 3 mm dan katta bo‘lsa (8.4- rasm): a) rasmda ko‘rsatilgandek vint yetarli qiymatga sozlanadi; v) kollimatsiya xatoligi tekshiriladi.


4-rasm. Nivelirni sozlash va tekshirishdagi 3- shartni bajarish bo‘yicha ko‘rinishlar


4- Shart. Kolimatsion xatolikni tekshirish va sozlash.
Elektron kollimatsion xatolik reykadan sanoq olish davrida avtomatik ravishda tuzatma kiritilib bartaraf etilsa, optik kollimatsion xatolik to‘rlar ipini to‘g‘rilash orqali chetlatiladi. Quyida ushbu xatoliklarni tekshirish va sozlash tartibini keltiramiz:

• 
  Asbob taxminan 30 m oralig‘idagi A va V reykalarni o‘rtasiga o‘rnatiladi;
  
• 
  Tekshirish va sozlash dasturini "Check and Adjust" faollashtirish uchun MENU-ADJUSTMENT bosiladi;
  
• 
  Asbob A nuqtadagi reykaga qaratilib, MEAS bosiladi;
  

- Keyingi vizirlash V nuqtaga qarab o‘zgartiriladi, yana MEAS qayta bosiladi;
- Asbob o‘rtadan A nuqtaga qadar (3m qolguncha) yangi stansiyaga olib o‘tiladi va A nuqtadagi reykaga fokuslab MEAC tugmachasi bosiladi;

V nuqtaga qarab vizirlanadi, takror MEAC tugmachasi bosiladi;

Ushbu jarayondan so‘ng, ekranda yangi kollimatsion xatolik nomayon bo‘ladi.
Vvod ENTR tugmachasi bosilib tuzatma kiritiladi.
- Sozlash dasturidan chiqish ERC tugmachasini bosish orqali amalga oshiriladi. Takroran bosilganda ekranda eng so‘ngi malumotlar ko‘rsatsa,ketma- ket bosilgan tugmacha MENU ga olib o‘tadi. Uch marta bosilgan ERC da, ekran o‘lchash rejimiga o‘tadi

Nivelirlash geodezik ishlarning bir turi bo‘lib, uning na­ti­ja­sida yerning tabiiy (fizik) yuzasida joylashgan nuqtalarning bir-biriga nisbatan balandligi o‘lchanadi. Nuqtalarning bir biriga nisbatan balandliklarini farqini (nisbiy balandlikni) aniqlash va shu nuqtalarni qabul qilingan tizimlarda balandliklarini hisoblashga nivelirlash deyiladi.

Nivelirlash joy relefining Rasmllarini o‘rganish va ularni plan va kartalarda tasvirlash hamda har xil bino va inshootlarni lo­yihalash, qurishda zarur bo‘lgan nuqtalar ba­landligini va ular far­qini aniqlash uchun bajariladi. Nivelirlashda qo‘llaniladigan asboblarga ko‘ra: geometrik, trigonometrik, mexanik, gidrostatik, borometrik, stereofotogrammetrik va aeronivelirlash turlari mavjud.