1-ma’ruza. Kompyuter va uning programma ta’minoti. Dasturlash tillarining klassifikatsiyasi

Ma’lumotlarni kompyuterda saqlashni tashkillashtirish.
Xotira turlari. Operativ xotira. Tezkor xotira (RAM) - tasodifiy kirish xotirasi bu protsessorga bevosita bog'langan va bajariladigan dasturlarni va ushbu dasturlar tomonidan qayta ishlangan ma'lumotlarni yozish, o'qish va saqlash uchun mo'ljallangan kichik tezkor saqlash qurilmasi.
Xotira "operativ" nomi oldi, chunki u juda tez ishlaydi, shuning uchun protsessor xotiradan ma'lumotlarni o'qish yoki xotiraga yozish paytida kutib o'tirmaydi. Biroq, uning tarkibidagi ma'lumotlar kompyuter yoqilganda saqlanib qoladi; kompyuter o'chirilganida, RAMning tarkibi o'chiriladi (ba'zi istisnolardan tashqari).
Tezkor xotira (RAM) - bu yacheykalar to'plami va har bir yacheyka o'ziga xos ikkilik manzili (adres) mavjud (yacheykalarni raqamlash noldan boshlanadi). Har bir xotira yacheykasining hajmi 1 baytni tashkil qiladi.
Kesh xotirasi. Kesh xotirasi (cache) yoki o’ta tezkor xotira - bu kichik hajmdagi juda tezkor xotira bo'lib, u protsessor va asosiy xotira o'rtasidagi ma'lumotlar almashinuvida protsessorning ishlash tezligi va biroz sekinroq bo'lgan RAMning farqini qoplash uchun ishlatiladi.
Kesh xotirasi maxsus qurilma - kontroller tomonidan boshqariladi, u bajariladigan dasturni tahlil qilib, protsessorga yaqin kelajakda qanday ma'lumot va ko'rsatmalar kerak bo'lishi mumkinligini taxmin qilishga urinadi va ularni kesh xotirasida qayta yozadi. Kesh xotirasi dinamik RAMga qaraganda tezroq, qimmatroq va kuchsizroq bo'lgan SRAM (Static RAM) statik xotira mikrosxemalarida amalga oshiriladi.
Zamonaviy mikroprotsessorlarda 32 dan 128 KB gacha bo'lgan L1 kesh deb nomlangan o'rnatilgan kesh xotirasi mavjud. Bundan tashqari, tizim platasi 512 KB yoki undan yuqori L2 keshga ega bo'lishi mumkin.
Doimiy xotira. Faqat o'qiladigan xotira (ROM – Read Only Memory) bu o'zgarmas xotira bo'lib, hech qachon o'zgartirilishi shart bo'lmagan ma'lumotlarni saqlash uchun ishlatiladi. Xotira tarkibi doimiy ravishda saqlash uchun uni ishlab chiqarish paytida qurilmada maxsus "tikilgan". Ma'lumotlarni faqat o'qiladigan xotiradan (ROM) o'qish mumkin.
Avvalo doimiy xotiraga protsessorning ishlashini boshqarish dasturi yoziladi. ROM displey, klaviatura, printer, tashqi xotirani boshqarish uchun dasturlarni, kompyuterni ishga tushirish va to'xtatish dasturlarini va qurilmalarni sinashni o'z ichiga oladi.