1-маъруза. Компьютер архитектурасининг асосий тушунчалари. Базовий структура. Компьютерларнинг хиллари ва оилалалари. Компьютер архитектурасининг ривожланиши режа

Компьютернинг ўзи нима?
Компьютер - ҳисоблашларни бажариш, шу жумладан электрон шаклдаги ахборотни олдиндан белгиланган алгоритм бўйича қабул қилиш, қайта ишлаш, сақлаш ва ишлов бериш учун мўлжалланган электрон машина ҳисобланади.
Компьютер (ингл. computer – ҳисоблагич) – электрон шаклга эга турли маълумотларни қабул қилиш, йиғиш, сақлаш, уларга ишлов бериш, ахборот узатиш, ҳисоблаш каби имкониятларга эга бўлган қурилмадир.
2. Компьютерларнинг турлари
Шахсий компьютерлар
Сервер компьютерлар
Ўрнатилган компьютерлар
Кластерлар
Майнфреймлар, суперкомпьютерлар
Ўйинлар учун мўлжалланган компьютерлар
1
2
3
4
5
6
2. Компьютерларнинг турлари. Шахсий компьютерлар
Шахсий компьютер - ларнинг икки хили мавжуд: булар – стационар, яъни бир жойда турадиган (рус тилида – настольные компьютеры) ва кўтариб олиб юрса бўладиган, портатив компьютерлар, яъни ноутбуклардир. Ноутбуклар, стационар компьютерлардан, ўзларининг кичик ўлчамлари билангина фарқланадилар. Ноутбукларда ҳам, стационар компьютерларда ишлатилиши мумкин бўлган дастурий воситалардан фойдаланилади.
2. Компьютерларнинг турлари. Сервер компьютерлар
Сервер компьютерлар - унумдорлиги юқори бўлган шахсий компьютерлар ва ишчи станциялар - одатда бир корхона чегарасида ишлайдиган локал компьютер тармоқларда, ҳамда Интернет тармоғида - тармоқ серверлари сифатида ишлатилади. Бундай компьютерлар, яъни серверлар – битта процессорли ва кўп процессорли конфигурацияларга эга бўлишлари мумкин.
2. Компьютерларнинг турлари. Ўрнатилган компьютерлар
Ўрнатилган компьютерлар - турли хилдаги қурилмаларни бошқариш ва ушбу қурилмалар билан улардан фойдаланувчилар ўртасидаги алоқаларни, яъни интерфейсларни ташкил қилиш вазифаларини бажарадилар. Микроконтроллерлар ўлчамлари унчалик катта бўлмасада, улар бирон бир қурилмани ишлашини ва ишлатилишини тўлиқ таминлаб бера оладиган ҳисоблаш воситаси сифатида қаралиши мумкин.
Ўрнатилган компьютерлар ёки микроконтроллерлар ёрдамида ишлайдиган қурилмаларга мисол қилиб қуйидагиларни келтириш мумкин: нусха кўчирувчи қурилмалар, видео камералар, рақамли фотокамералар, принтерлар, сканерлар, модемлар, CD-ROM диск юритгичлари, телефонлар, кир ювиш машиналари, микро тўлқинли печлар, телевизорлар, автомобиллар, медицина соҳасида қўлланилаётган турли хил қурилмалар ва бошқа-бошқа кўпгина соҳаларда ишлатилиб келинаётган турли хил ўлчамларга эга қурилмаларни келтириш мумкин.