1-маъруза. Кириш. Фан мақсади, вазифаси ва долзарблиги

VPN tarmoqlarning ishlatilishi usullari

Virtual xususiy tarmoq quyidagi uchta usullarga asoslanadi:

• 
  Tunnellashtirish;
  
• 
  Shifrlash;
  
• 
  Autentifikatsiyalash.
  

Tunnellashtirish

Tunnellashtirish ikkita nuqtalar bo‘lgan tunnelning uchlari orasida ma’lumotlarni uzatilishini ta’minlaydi. Bunda ma’lumotlar manbai va qabullagichi uchun ular orasida yotadigan butun tarmoq infratuzilmasi yashirin bo‘lib qoladi.

Tunnelning transport muhiti tunnelga kirishda ishlatiladigan tarmoq protokoli paketlarini “paromga” oladi va o‘zgartirishlarsiz ularni chiqishga etkazadi. Tunnelni qurish ikkita tarmoq tugunlarini ularda ishlaydigan dasturiy ta’minot nuqtai nazaridan ular bitta (lokal) tarmoqqa ulangan ko‘rinishda bog‘lan uchun etarli bo‘ladi. Lekin unutmaslik kerakki, aslida ma’lumotlarli “parom” ochiq ommaviy tarmoqdagi ko‘plab oraliq tugunlardan (marshrutizatorlardan) o‘tadi.
Ishlarning bunday ko‘rinishi o‘zida ikkita muammolarni berkitadi. Birinchisi shundan iboratki, tunnel orqali uzatiladigan ma’lumotlar buzuvchilar tomonidan qo‘lga kiritilishi mumkin. Agar u konfidensial bo‘lsa (bank kartalari raqamlari, moliyaviy hisobotlar, shaxsiy xarakterdagi ma’lumotlar), u holda uni oshkor qilishga xavf real bo‘lishi mumkin, buning o‘zi kerak emas. Eng yomoni buzuvchilar tunnel orqali uzatiladigan ma’lumotlarni oluvchi ishonchliligini tekshira olmaydigan o‘zgartirish imkoniyatiga ega. Oqibatlari juda yomon bo‘lishi mumkin. aytilganlarni hisobga olish bilan biz xulosaga kelamizki, tunnel toza ko‘rinishda faqat ayrim turdagi tarmoq kompyuter o‘yinlari uchun yaraydi va jiddiyroq qo‘llanishga da’vogarlik qilmaydi. Har ikkala muammolar ma’lumotlarni zamonaviy kriptografik himoyalash vositalari orqali hal etiladi. Ma’lumotlarni paketlarini tunnel bo‘yicha o‘tishi yo‘llarida ularda ruxsat etilmaydigan o‘zgartirishlarni kiritilishiga qarshi turish uchun elektron raqamli imzo (ERI) usuli ishlatiladi. Usulning mazmuni shundan iboratki, har bir uzatiladigan paket asimmetrik kriptografik algoritmga muvofiq ishlab chiqariladigan va paket ma’lumotlari uchun noyob jo‘natuvchi maxfiy ERI kaliti bo‘lgan qo‘shimcha ma’lumotlar bloki bilan jihozlanadi. Bu ma’lumotlar bloki paket ERI hisoblanadi va jo‘natuvchi ochiq ERI kaliti ma’lum bo‘lgan oluvchi tomonidan ma’lumotlarni autentifikatsiyalashga imkon beradi. Tunnel orqali uzatiladigan ma’lumotlarni ruxsat etilmaydigan ko‘rishdan himoyalashga kuchli shifrlash algoritmlaridan foydalanish yo‘li bilan erishiladi.