1-ma’ruza I. Kimyoviy reaksiyalar kinetikasi maruza rejasi

1.4. ODDIY REAKSIYALAR 

Agar  bir  vaqtning  uzida  bitta  reaksiya  borsa,  unga  oddiy  reaksiya  deyiladi. 

Oddiy reaksiyalar mono–, bi– va ko’p molekulali bo’lishi mumkin.  

 

1.4.1. Monomolekulyar reaksiyalar  

---

Bunday reaksiyalarni quyidagicha sxematikaviy ravishda ifodalash mumkin. 

А  В + С + ... 

Bu  xil  reaksiyalarga  ba‘zi  ajralish  reaksiyalari,  molekulalar  ichida 

atomlarning  qayta  guruhlanishi,  izomerlanish  reaksiyalari  kiradi.  Masalan,  azot 

(V) – oksidning parchalanishi: 

2N

2

O

5

 = 2N

2

O

4

 + O

2

. 

Azametanning parchalanishi 

CH

3

N

2

CH

3

 = C

2

H

6

 + N

2

. 

Kabi reaksiyalar monomolekulyar reaksiyalar jumlasidandir. 

(XV.2) tenglamaga ko’ra, monomolekulyar reaksiyalarning tezligi: 

V = К · С 

bo’ladi.  Bu  yerda,  С  –  reaksiyaga  kirishuvchi  modda  konsentratsiyasi 

(gazlardagi reaksiyalarda konsentratsiya o’rniga parsial bosim olinadi). 

(XV.1) tenglamaga muvofiq: 

                 

KC

dt

dc





             (XV. 3) 

bo’ladi.