1-Mа’ruzа: “hayot faoliyati xavfsizligi” faniga kirish (2-soat) Reja

Hayot faoliyati xavfsizligi 
deyiladi. 
«Hayot faoliyat xavfsizligi» fanining 
asosiy maqsadi
ishlab chiqarishda xavfsiz texnologik 
jarayonlarni va mashina-mexanizmlarni qo‘llash, xavfsiz ish sharoitlarini yaratish yo’li bilan 
ishchilarning hamda shu hududda yashayotgan aholining xavfsizligini ta’minlashning nazariy va 
amaliy bilimlariga ega bo‘lgan mutaxassis kadrlarni tayyorlashga qaratilgan. 
Bizning Davlatimizda xavfsizlik va sog‘lom mehnat sharoitlarini yaratish umumdavlat 
masalalaridan biri bo‘lib hisoblanadi. Bu borada korxona va tashkilotlar ma’muriyati bilan kasaba 
uyushmalari qo‘mitalari kelishgan holda turli xil shartnomalarni ko‘plab amalga 
oshirayotganligini alohida ta’kidlash mumkin. 
«Hayot faoliyat xavfsizligi» fanining muhim vazifasidan biri
– bo‘lajak har bir mutaxassis 
kadrlarga, xavfli omillar, ularni kelib chiqish sabablarini, xavfsiz mehnat qilishni davlat tomonidan 
huquqiy himoyalanganligi, hayot faoliyati xavfsizligi qonuniyatlari, ishlab chiqarish xavfsizligi 
masalalarini yechish usullarini o‘rgatish, ularni ishlab chiqarishda yoki mehnat faoliyatida 
shikastlanish va kasb kasalliklariga qarshi ko‘rashish, yongin va portlash hodisalarining oldini 
olish choralari hamda favqulodda holatlarda aholining faoliyat xavfsizligini ta’minlash tadbirlari 
bilan bo‘lajak mutaxassislarni tanishtirishdan iborat. 
HFX fani o‘qish va o’rganish natijasida bakalavr mutaxassislarni Davlat ta’lim standarti 
(DTS) talabi bo‘yicha qo‘yidagi ko‘nikmalarga ega bo’lishi shart. 
–HFX ning nazariy asoslari; 
–Xavf tog’risida tushunchalar, xavfli omillarning kelib chiqish sabablari;
–Mehnat xavfsizligini huquqiy asoslari; 
Tasavvurga ega bo‘lish kerak: 
–zararli va zaharli moddalar hamda ulardan himoyalanish choralarini; 
–ishlab chiqarishda Hayot faoliyati xavfsizligi; 
–elektr tokining odam organizmiga ta’siri; 
–favqulodda vaziyatlardan, tabiiy ofatlardan himoyalanish usullariga; 
Bilishi va qo‘llay olishi kerak: 
–yong’inni uchirish vositalarini qo‘llashni; 
–shaxsiy himoya vositalardan foydalanishni; 
–jarohatlanganlarga birinchi tibbiy yordam ko‘rsatishni. 
Hаyotiy jаrаyondа insоnni аtrоf-muhit vа uning tаshkil etuvchilаri bilаn o’zаrо tа’siri 
Y.N.Kurjаkоvskiyning «Hаyot fаqаt mоddаlаr, enyergiyalаr vа infоrmаtsiyalаr оqimlаrini tirik 
tаnа оrqаli hаrаkаti jаrаyonidа mаvjud bo’lа оlmаydi» dеgаn hаyotni sаqlаsh qоnunigа mоs hоldа 

---

elеmеntlаr оrаsidаgi mоddаlаr mаssаsining, bаrchа turdаgi enyergiyalаr vа infоrmаtsiyalаrning 
оqimlаri tizimigа аsоslаngаn. Hаyotni sаqlаsh qоnunidаgi оqimlаr insоngа o’zini оziq-оvqаtgа, 
suvgа, hаvоgа, quyosh enyergiyasigа, o’rаb turgаn muhit hаqidаgi infоrmаtsiyalаrgа bo’lgаn 
ehtiyojlаrini qаnоаtlаntirishi uchun kerak.
1.3.