1-ma’ruza: Geografik informatsion tizimlar xaqida umumiy ma’lumotlar

3-ma’ruza. GIC tamoyil (tizimliligi, makon, bog’liqligi) va funktsiyalari (vizualizatsiya, tashkillanishi, qayta ishlash va taxlil)
Reja:

1. 
   GIC larda so’rovlar to’plami
   
2. 
   Fazoviy taxlilning asosiy funktsiyalari
   

Deyarli barcha zamonaviy rivojlanib borayotgan GIC tizimlar tarkibida batafsil so’rovlar to’plami funktsiyasi mavjud. Bu nafaqat GIC qurilmalariga, balki GIS – vьyuerlarga ham tegishlidir. So’rovlar ko’plab turli ob’ektlar (shuningdek, fazoviy ob’ektlarni ham)ni belgilangan mezonlar asosida shakllantirish uchun xizmat qiladi. Fazoviy so’rovlarning eng sodda shakli ob’ekt kursor yordamida ko’rsatilganda u xaqidagi atributlarning mazmuni ekranda aks etishidir. Rivojlangan tizimlarda ob’ektlarni saralab olish imkoniyati ham mavjud. Masalan, ularning boshqa ob’ektlardan qancha uzoqlikda joylashuviga, yaqinligi va o’xshashligiga qarab saralab olish mumkin. Fazoviy taxlilning klassik funktsiyalari poligonal overley, yaqinlik taxlili, buferizatsiya, xarita algebrasi, relьef modelini qurish va taxlil qilish, tarmoqlarni modellashtirish kabi funktsiyalarni o’z ichiga oladi. Buferizatsiya operatsiyasi shovqinli, qulay zonalar, ifloslanish tarqalgan xududlar xaritasini yaratish kabi imkoniyatlarni ta’minlab beradi. Overley yordamida statistikani xisoblab chiqish va xodisalarning birgalikda to’qnashish xaritalarini qurish mumkin. Tarmoqlar taxlili funktsiyasi natijasi sifatida transportlar uchun qulay xaritalar, daryo tarmog’i bo’yicha tarqalgan ifloslanish xaritalarini tuzib chiqishni ko’rishimiz mumkin. Ushbu opertsiyalarning deyarli barchasi juda katta jiddiy xisoblash ishlarini talab qiladi. Qo’shimcha tarzida GIC quyidagi funktsiyalarni ham bajarishi mumkin: uzunlik, burchak, maydonlar va boshqalarni o’lchash.
Quyida qisqacha fazoviy taxlilning asosiy funktsiyalarini sanab o’tamiz:
Poligonal operatsiyalar:

1. 
   Poligonolarni tushirish.
   
2. 
   Poligonning tegishli nuqtalarini aniqlash.
   
3. 
   Poligonning tegishli chiziqlarini aniqlash.
   
4. 
   Poligonlar chegaralari va tutashmalarini olib tashlash.
   

Yaqinlik taxlili
Buferli zonalar quyidagi asoslarga kuriladi: nisbatan qiyshiq bo’lgan bir necha nuqtalar va o’lchash imkoniyatlari bo’lgan ko’pgina poligonlarga.