1-Maruza Fizikaviy va kimyoviy o‘lchashlar to‘grisida asosiy tushunchalar

Давра суҳбати учун масалалар.
1. Муз қаттиқ жисм ҳисобланади. Нима учун муз сувда чўкиб кетмасдан сузиб юради?
2. Сув тўлдирилган ва ҳамма томонидан беркитилган бочкага ингичка най вертикал ўрнатилган. Найга бир пиёла сув қуйилганда бочка тахталари ажралиб кетиб, сув бочкадан отилиб чиқа бошлаган. Бу тажриба тўғрими? Тўғри бўлса, жавоб қандай бўлади?
3. Полда тик турганингизда босимингизни тезда икки марта орттира оласизми?
4. Арранинг тиши кетма-кет ҳолда арра текислигидан бири бир томонга, иккинчиси эса иккинчи томонга очилади. Қайси аррада арралаш қийин? Тишлари очилганидами ёки очилмаганидами? Нима учун?
5. Нима учун чойнак қопқоғига кичкина тешик қилинади?

3.Физикавий ва кимёвий хусусиятларни ўлчашларнинг назарий манбалари сифатида қадимий шарқ ва ғарб фалсафасининг тутган ўрни

Маълумки, ўлчаш - бу бирор катталикнинг миқдор тавсифини муайян бирликларда ифодаланган қийматини кўзда тутилган мақсадга мувофиқ даражадаги аниқликда топиш ва тавсия этиш демакдир.
Ўлкамизда илм-фан ва маданий куртаклар эрамиздан бир неча минг йиллар олдин жунбуш бера боргани тарихий маълумотлардан маълум.
Ижтимоий ривожланиш ўзаро иқтисодий муносабатларни янги поғоналарга кўчиши билан мутаносиб тарзда боради. Бунда мол айирбошлаш алоҳида ўрин тутади. Табиийки бир турдаги маҳсулотни
бошқа турдагиси билан айирбошлаш сарф қилинган меҳнатни, ушбу маҳсулотларга нисбатан бўлган моддий ва маънавий эҳтиёжни баҳолаб, сўнгра ўзаро мувофиқлаштирилиб амалга оширилади. Бунинг учун эса албатта, муайян ўлчов, восита ҳамда усул зарур бўлади, яъни ҳар икки
томонни қаноатлантирадиган ўлчашга эҳтиёж туғилади.
Ўлчашларни, уларнинг воситаларини ва усулларини такомиллаштириш борасида Марказий Осиё олимларининг ҳиссалари улкандир. Уларнинг минг йиллар бурун яратган ўлчаш асбоблари, ўлчовлари ва усуллари ўрта асрлардаги ва ҳозирги кунимиздаги илм-фан тараққиётида муносиб ўрин эгаллаб, янги ўлчаш ва ўлчов бирликларини яратилишида асос бўлиб хизмат қилмоқда.
\