1-ma’ruza «Elektr jixozlariga texnik xizmat koʻrsatish» faniga kirish. Reja

Elektr jixozlarning ishlatish sharoitlariga qarab bajarilishi

T.r.	Binodagi xonalar va qurilmalarning turi va vazifasi	Joyla-shish kategoriyasi, klimatik turi	Ximoya qobig’ining ishlanishiga qarab
			Elektr mashi-nalar	Ishga tu-shirish, himoyalash vositalari	Yoritish vosita-lari
1	Xizmatchilar xonasi, isitiluvchi omborlar	UXL4	IR44	IR23, IP40	IP20, IP21, IP31
2	YOrdamchi xonalar, isitilmaydigan omborlar, tuzatish ustaxonasi	U3	IP44	IP21	IP32
3	Maxsulotlarini qayta ishlash tsexlari,	U2	IP44	IP20	IP32, IP43, IP53
4	TSexlar, texnikani yuvish va nasos bo’limlari	U5	IP44	IP23	IP53, IP54
5	Kimyoviy ishlov berish joyi	U5	IP44	IP44	IP54
6	Texnologik qurilmalar xonalari	U5	IP44	IP44	IP55, IP64
7	CHang xonalar	U3	IP54	IP54	IP51 IP61
8	Ochiq joydagi yoki naves ostidagi elektr jixozlar	U1, U2, UXL3	IP44	IP54	IP23, IP53

Elektr jixozlarni elektr kattaliklar bo’yicha tanlash.
Uch fazali kuchlanishli o’zgaruvchan tok elektr ta’minotida keng ishlatiladi. Demak elektr iste’molchilar kuchlanishi ham tarmoq kuchlanishiga teng bo’ladi. Kuchlanishni moslash uchun uchburchakdan yulduzgacha qayta ulanishi mumkin.
Quvvat va tok bo’yicha tanlash. Bunda ish mashinasi uchun zarur quvvat aniqlaniladi va undan kam bo’lmagan quvvatli motor olinadi. YAna ish mashinasini yuklanish diagrammasi muhim rol o’ynaydi. Agar quvvat kam o’zgarib tursa , o’rtacha quvvatga qarab tanlanishi mumkin. Doimo o’zgarib turuvchi yuklama bo’lsa, ta’sir etuvchi qiymati bo’yicha ya’ni o’rtacha kvadrat quvvat bo’yicha tanlanadi. Demak o’rtacha, kvadrat haqiqiy quvvat aniqlanilib, undan kam bo’lmagan quvvatli motor olinadi . Bu motor moment bo’yicha ortiqcha yuklanishga tekshirib ko’riladi.
Elektr apparatlar, ishga tushirish –himoya vositalari asosiy kontaktlardagi tok kattaligiga qarab, shartidan olinadi. YAna himoya vositalarining o’rnatilgan toki (ishga tushish toki) hisobga olindi:

bu yerda: – himoya vositasining ishga tushish tokini himoya tarmog’ining ish tokiga nisbati, 3.2-jadvaldan aniqlanadi.
Qizdirish jixozlari zarur quvvat bo’yicha tanlanadi. Hisobiy quvvat issiqlik balans tenglamasidan aniqlanadi.
3.2-jadval
Himoya vositalarining o’rnatilgan toklari

№	Himoya apparat turlari	Himoya vositalarining nominal tokining tarmoq ishi tokiga nisbati
		CHo’g’lanma lampa	DRL tipli lampa	Lyuminestsent lampa	Elektr motor	Elektr motorlar guruhi	Elektr qizdi-rish vositalari
1	Eruvchi saqlagich	1,0	1,2	1,0			1,1…1,3
2	Issiqlik uzgichli avtomatik ajratkich	1,0	1,4	1,0	1,2	1,2	1,1…1,2
3	Kombinatsiyali uzgichli avtomatik ajratkich	1,4	1,4	1,0	1,5		1,2…1,4
4	Issiqlik relesi	–	–	–	1,0…1,1	–	1,1…1,2

Izoh: –elektr motorni ishga tushish tokining karraligi; –ishga tushish sharoiti koeffitsiyenti; –engil ishga tushish ; -og’ir ishga tushish ; –elektr motorlar guruhining ishga tushish tokining karraligi; α – elektr motorlarni ishga tushish koeffitsiyenti. – yengil ishga tushish sharoiti , –og’ir ishga tushish, tez-tez ishga tushish sharoiti. -ishga tushish tokining karraligi, asinxron motorlarda bu koeffitsiyent bo’ladi.