|
2. AKT va ta’lim
Hozirgi davrda ta’lim tizimi rivojini axborot texnologiyalarisiz tasavvur qilib bo‘lmaydi, ayniqsa, «yangi pedagogik texnologiyalar» tushunshasi ham mana shu asrimiz mo‘jizasi sababli mazmunan boyib, yanada rivojlanib bormoqda.
Ma’lumki, birgina shaxsiy kompyuterning paydo bo‘lishi bilan ta’lim tizimi imkoniyatlari tubdan o‘zgarganligi bugungi kunda barchaga ma’lum. Internet ta’lim tizimiga yangi pedagogik texnologiyalarni tatbiq etish bo‘yicha yanada katta imkoniyatlar berdi. Mamlakatimizda bozor iqtisodiyoti sharoitlarida ta’lim tizimini isloh qilish birinchi navbatda, ilg‘or axborot texnologiyalarini ta’lim va tarbiya tizimiga tatbiq etish bilan bog‘liq. Ma’lumki, axborot kommunikatsiya texnologiyalari mikroelektronika, hisoblash texnikasi (apparatli vositalar va dasturiy ta’minotlar), elektraloqasi va optoelektronika - mikroprosessorlar, yarim o‘tkazgichlar va optik tolali kabellar sohasidagi kashfiyotlar bilan bevosita aloqador.
Bu kashfiyotlar juda katta hajmli axborotlarni qayta ishlab chiqish va saqlash hamda ularni kommunikatsiya tarmoqlari bo‘ylab tezda tarqatishga imkon beradi. Kompyuterlarning ulanishi va bir-biri bilan aloqada bo‘lishlari uchun sozlanishi yangi qudratli texnologik tuzilmani - umumiy protokoldan foydalanuvchi axborot tizimlarini yaratadi. Ular insonlarni, ularning uylarini va muassasalarni birlashtiradi va juda qisqa vaqt mobaynida katta sonli topshiriqlarni bajaradi. Bu axborotdan foydalanish xususiyatlarini va kommunikatsiya tuzilmalarini tubdan o‘zgartiradi.
Shu bilan birga, kompyuterlar yer kurrasining har qanday nuqtasi bilan aloqa o‘rnata oladi. Ta’lim tizimi uchun ta’lim muassasasi bilan talabalar, ota-onalar, o‘quvchi va o‘qituvchilar, shu sohaga bog‘liq barcha o‘rtasida aloqalar uchun yangi imkoniyatlar yaratadi. Insoniyat rivojlanishi nuqtai nazaridan axborot-kommunikatsiya texnologiyalarining yangiligi va o‘ziga xosligi inson faoliyatining deyarli barcha sohalariga kirib borishi, ulardan cheklanmagan doirada va maqsadlarda foydalanish mumkinligidan iborat.
Bundan tashqari, axborot-kommunikatsiya texnologiyalari insonning rivojlanishi jarayonida uchta asosiy yo‘nalishda to‘siqlarni ilgari mumkin bo‘lmagan katta samara bilan yengib o‘tishga imkon beradi:
1) Bilim olish yo‘lidagi to‘siqlarni yengish. Axborotlardan foydalanish insonning imkoniyatlarini shakllantirish uchun ta’lim kabi muhim ahamiyatga ega. Agarda ta’lim kognitiv ko‘nikmalarini rivojlanishiga olib kelsa, axborot bilimlarni to‘plash jarayoni mazmunli jihatini ta’minlash uchun zarur. Internet va «Jahon axborot tarmog‘i» turli yoshdagi va ijtimoiy holatidan qat’iy nazar, barcha insonlar uchun axborotlar izlash kanali bo‘lib xizmat qiladi.
2) Ijtimoiy hayotda ishtirok etishni ta’minlash yo‘lida to‘siqlarni yengish. Internet orqali butun dunyo bilan aloqa qilish imkoniyatlari oxirgi yillarda ko‘plab dolzarb fuqarolik tashabbuslarini amalga oshirishga imkon berdi, misol uchun ta’lim sohasida qayta aloqani ta’minlash harakati amalga oshirilmoqda.
3) Iqtisodiy imkoniyatlarni kengaytirish yo‘lidagi to‘siqlarni yengish. Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari va ular bilan bog‘liq sohalar ta’lim sohasining ham eng jadal rivojlanayotgan yo‘nalishlari hisoblanadi. Yangi axborot texnologiyalari axborot va aloqalarga, elektron pochta, elektron kutubxonalardan foydalanishni keskin kengaytiradi — saytlar ta’lim tizimi uchun cheksiz imkoniyatlarga ega, dunyoning har qanday nuqtasidan o‘quv va ilmiy axborotlarni olish imkoniyatlarini yaratadi.
AT vositalari bilan muhim bilimlar bo‘yicha axborot bazasi to‘planishi mumkin, bu foydalanuvchilarni yangi ijodiy izlanishlarga undaydi. Bu maqsad uchun talabalarga qulay axborot bazasi ham, shuningdek, bir o‘quv muassasasi ichida hamda boshqa ta’lim muassasasi talabalari o‘rtasida tajriba almashish imkonini beruvchi ta’lim muassasasi Web-resursi xizmat qilishi mumkin. Ijodiy ishlanmalar virtual klubi iqtidorli foydalanuvchilarni birlashtirishga imkon beradi.
Ta’limda AT vositalaridan foydalanish olamni global tarzda ma’naviy, ijtimoiy, yaxlit anglashni rivojlantirishi kerak. Hozirgi vaqtda juda katta sonli Internet resurslari, shu jumladan, shubhali xususiyatdagilari ham mavjud. Shu sababli ham foydalanuvchilarda tarmoqdagi xavflarni to‘g‘ri tasavvur qilish, ularda yaxshilik, tinchlik, inson qadri va huquqlariga hurmatga salbiy ta’sir ko‘rsatuvchi g‘oyalarga asoslangan resursga qarshi immunitetni shakllantirish kerak. Ulardan foydalanishda talabalarning axborotni to‘g‘ri qabul qilishlari, ularning psixologik xususiyatlari va kompyuter oldida o‘tkazilgan vaqt sanitar-gigiyenik me’yorlari bilan tanish bo‘lishlari zarur.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
