1-ma’ruza 1-mavzu: materialshunoslik va konstruksion materiallar texnologiyasi fanining predmeti va vazifasi



Download 3,54 Mb.
Pdf ko'rish
bet64/79
Sana16.01.2022
Hajmi3,54 Mb.
#372856
1   ...   60   61   62   63   64   65   66   67   ...   79
Bog'liq
Konstruksion mat-l ma'ruza matn Muxriddin

                                             
19-MA’RUZA. 
MAVZU:Jilvirlash dastgoxlari. Metallarga elektrik  usulda ishlov berish. 
REJA: 
1.METALLARNI JILVIRLASH. 
2.JILVIRLASH  DASTGOHLARI. 
3.METALLARGA ELEKTRIK  USULDA  ISHLOV   BERISH. 
Tayanch  tushunchalar: 
metallarni  jilvirllash,rezba,kinematic  
sxema,mashinasizlik,pardozlash,zagotovka,abraziv  asboblar. 
Metallarni jilvirlash. Metallarni jnlvirlash dastgohlari to‘g‘risida ma‘lumotlar 
berish. Asosiy qismlari, ularni kinematik sxemalari va ishlash printsipii bilan 
tanishtirish, dastgohlarda detallarga ishlov berish. Abraziv asboblar bilan ishlov-
chi stanoklar hozirgi zamon mashinasozligida muhim o'rin egallaydi. Bunday 
stanoklarning asosiy qismi jilvirlash stanoklari bo'lib, ular asosan texnologik 
jarayonning oxirgi tozalab va pardozlab ishlov berish (finish) operatsiyalarini 
bajarish uchun mo'ljallangan. Jilvirlash stanoklari tashqi va ichki silindrik, 
konussimon va shakldor yuzalar, hamda tekisliklami tozalab va pardozlab ishlash, 
rezba va tishli g‘ildirak tishlarini jilvirlash, shuningdek zagotovkalarga tekislash, 
tozalash kabi xomaki ishlov berish, materiallarni qirqib ajratish, kesuvchi 
asboblarni charxlash ishlarini amalga oshiradi. 
 Jilvirlash dastgohlar. Bu dastgohlar aniq va toza yuzali detallar xosil qilish 
maqsadida tayyorlamalarga abraziv asbob yordamida ishlov berishga 
mo‘ljallangan:  
1. Tekislik va tsilindrik yuzalarga ishlov berish.  
2. Tashqari va ichki yuzalarga ishlov berish.  
3. Rezba, kulachok va xokazo yuzalarga ishlov berish. 
 Jilvirlash stanoklarining afzalliklaridan biri yuqori qattiqlikka ega bo'lgan, 
boshqa kesuvchi asboblar yordamida ishlab bo'lmaydigan detallar, masalan, 
toblangan po'latlar, qattiq qotishmalar va boshqa materiallarga ishlov berish 
mumkinligidir. Abrazivlar yordamida ishlov beruvchi stanoklar quyidagi asosiy 
tiplarga bo'linadi (7.1-jadvalga qarang): 7.1-jadval № Stanoklarning nomlari 
Tiplari 1 Rezerv Yassi jilvirlash 2 Doiraviy jilvirlash 3A64.3672 3 Ichki jilvirlash 
Pritirka, polirovka, xoninglash 4 Xomaki va yon yuzalarni jilvirlash 


 
  150
 
ixtisoslashtirilgan (vallar uchun) ZB722, ZE721VF1-1 5 Ixtisoslashtirilgan 
(stanoklarning yo'naltiruvchilari uchun) Har xi 6 3A544 Charxlash 3816 7 
ZD8705 3821 8 3992 DSH-197 9 0F-38 Barcha jilvirlash stanoklarida bosh 
harakat jilvirlash doirasinimr aylanma harakat bo'lib, uning doiraviy tezligi m/s 
olchanadi Surish harakatlan jilvirlash usuliga qarab har xil bo'ladi Hozirgi zamon 
jilvirlash stanoklarida gidravlik yuritmalar juda keng qo llamladi. Gidroyuntmalar 
elektromexamk qurilmalar bilan jilvirlash jarayonini avtomatlashtirish imkonini 
yaratadi. Jilvirlash dastgohlari. Bu stanoklar ishlanadigan yuzaning shakliga 
qarab 68 tashqi va ichki, yassi va maxsus jilvirlash stanoklariga bo'linadi Tashqi 
doiraviy jilvirlash stanoklari tashqi doiraviy silindrik bo‘lib, jilvirlash uchun 
mo‘ljallangan Universal tashqi doiraviy jilvirlash stanoklari oddiy stanoklardan 
shumsi bilan farq qiladiki, ularda detal imkoniyati bo'lib, silindrik yuzalardan 
tashqari katta burchakli konussimon yuzalar ham jilvirlanaveradi. Botirib kirish 
usuli bo'yicha detaining jilvirlanadigan qismi uzunligi jilvirlash doirasining 
kengligidan kichik  
Abraziv asboblar bilan ishlov- chi stanoklar hozirgi zamon mashinasozligida 
muhim o‗rin egallaydi. Bunday stanoklarning asosiy qismi jilvirlash stanoklari 
bo‗lib, ular asosan texnologik jarayonning oxirgi tozalab va pardozlab ishlov 
berish (finish) operatsiyalarini bajarish uchun mo‗ljallangan. Jilvirlash stanoklari 
tashqi va ichki silindrik, konussimon va shakldor yuzalar, hamda tekisliklami 
tozalab va pardozlab ishlash, rezba va tishli g‗ildirak tishlarini jilvirlash, 
shuningdek zagotovkalarga tekislash, tozalash kabi xomaki ishlov berish, 
materiallarni qirqib ajratish, kesuvchi asbob- lami charxlash ishlarini amalga 
oshiradi. Jilvirlash stanoklarining afzalliklaridan biri yuqori qattiqlikka ega 
bo‗lgan, boshqa kesuvchi asboblar yordamida ishlab bo‗lmaydigan detallar, 
masalan, toblangan po‗latlar, qattiq qotishmalar va boshqa materiallaiga ishlov 
berish mumkinligidir. Abrazivlar yordamida ishlov beruvchi stanoklar quyidagi 
asosiy tiplarga bo‗linadi (16.1-jadvalga qarang): 146 16.1-iadval Tiplari 
Stanoklaming nomlari Modellariga misollar 0 Rezerv 1 Doiraviy jilvirlash 
ЗМ151,ЗМ152Ф2 2 Ichki jilvirlash 3A228, 3K227B 3 Xomaki va yon yuzalami 
jilvirlash 4 Ixtisoslashtirilgan (vallar uchun) 3451 5 Ixtisoslashtirilgan 
(stanoklaming yo‗naltiruvchilari uchun) 3A544 6 Charxlash 3A64.3672 7 Yassi 
jilvirlash ЗБ722, ЗЕ721ВФ1-1 8 Pritirka, polirovka, xoninglash 
3816,ЭД8705,3821 9 Har xil 3992,ДШ-197,ОФ-38 Barcha jilvirlash stanoklarida 
bosh harakat jilvirlash doirasining aylanma harakati bo'lib, uning doiraviy tezligi 
m/s da o‗lchanadi. Surish harakatlari jilvirlash usuliga qarab har xil bo‗ladi. 
Hozirgi zamon jilvirlash stanoklarida gidravlik yuritmalar juda keng qo'llaniladi. 
Gidroyuritmalar elektromexanik qurilmalar bilan biiga jilvirlash jarayonini 
avtomatlashtirish imkonini yaratadi. 16.2. Jilvirlash stanoklari Bu stanoklar 
ishlanadigan yuzaning shakliga qarab tashqi va ichki, yassi va maxsus jilvirlash 
stanoklariga bo'linadi. Tashqi doiraviy jilvirlash stanoklari tashqi doiraviy 
silindrik, konussimon va yon (torets) yuzalami jilvirlash uchun mo‗ljallangan 
bo‗lib, ular oddiy, universal, botib kirish va maxsus turlarga bo'linadi. Oddiy 
tashqi doiraviy jilvirlash stanoklarida silindrik yuzalar , qiyalik burchagi 8°dan 
ortiq bo‗lmagan konussimon yuzalami stol (plita)ning yuqori qismini burish 
orqali jilvirlash mumkin . Universal tashqi doiraviy jilvirlash stanoklari oddiy 


 
  151
 
stanoklardan shunisi bilan farq qiladiki, ularda detal yoki doira babkasini burish 
147 imkoniyati bo'lib, silindrik yuzalardan tashqari katta burchakli konussimon 
yuzalar ham jilvirlanaveradi . Botirib kirish usuli bo'yicha detaining 
jilvirlanadigan qismi uzunligi jilvirlash doirasining kengligidan kichik (2K1) 
bo‗lgan hollarda zagotovkaning bo‗ylama surishisiz (\=0) amalga oshiriladi . 
Stanokda zagotovkalar oldingi va orqa babkalaiga o'matilgan markazlarga, kalta 
zagotovkalar esa oldingi babkadagi patronga o'matiladi. va yakka buyurtmali 
ishlab chiqarish tores, konussimon va zinasimon yuzalarni bo'ylama surish va 
botirib kirish usullari bo‗yicha mayda seriyali ishlab chiqarish sharoitida 
foydalan- ish uchun mo‗ljallangan. Jilvirlash doirasining yon qismi va cheti (per- 
iferiya) bo‗yicha o‗tkirlab to‗g‗rilab turish (pravka) avtomatik tarzda orqa 
babkada maxsus opravkaga o‗matilgan olmosli qalamchalar yordamida bajariladi 
yoki doirani almashtirish paytida qo'lda bajarish ham mumkin. Stanok ХШ9-2М 
tipidagi o‗lchash-boshqarish qurilmasi bilan ta‘minlangan. Ishlov berish dasturini 
raqamli boshqarish sistemasiga (ЧПУ) kiritish boshqarish pultidagi klaviatura 
yordamida bajariladi. Doiraviy jilvirlash stanoklarining asosiy xarakteristikasi 
sifatida jilvirlanadigan detaining eng katta diametri va Vd uzunligi ko'rsatiladi. 
Zamonaviy jilvirlash stanoklari yarim avtomatik yoki avtomatik sikl bo‗yicha 
ishlab, keng ko‗lamli, seriyali sharoitlarida foydalaniladi. ЗМ152Ф2 modelli 
tashqi doiraviy jilvirlanadi. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 


 
  152
 
 
 

Download 3,54 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   60   61   62   63   64   65   66   67   ...   79




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish