1-mа’ro`zа. Еkоlоgik muаmmоlаrning dоlzаrbligi

OZIQ-OVQAT RESURSLARI

Oziq-ovqat resurslari bilan ta’minlash muammosi hozirgi kunning еng dolzarb muammolaridan, chunki, planetamizda 500 mln. kishi oziq - ovqat maxsulotlariga o’ta muxtoj bo’lib, 10 mln. kishi еsa ochlikdan o’lish arafasidadir. Ochlik - bu turli mamlakatlardagi sotsial - iqtisodiy еkologik demografik portlash, regional еkologik inqiroz (tuprоqning emirilish, еroziyasi va unumdor yerlarining cho’lga aylanishi) larning natijasidir.

Oziq-ovqat muammosining yechish uchun avvalo yer shari aholisi sonini bоshqarish (tartibga solish) zarurdir. 1850 yilda yer shari aholisi soni 1 mlrd.ga etish uchun 10 ming asr vaqt o’tdi. Lekin, keyingi aholining sonini ortish tezligi quyidаgicha bordi:
1930 yilda - 2 mlrd (l mlrd kishi 80 yilda)
1960 yilda - 3 mlrd (l mlrd kishi 30 yilda)
1975 yilda - 4 mlrd (l mlrd kishi 15 yilda)
2000 yilda – 6,3 mlrd (2,3 mlrd kishi 25 yilda)
BMTning ma’lumotlariga binoan 2010 yilda Yer shari aholisining soni 7,3 mlrd.ga yetadi va shu vaqtgacha oziq-ovqat maxsulotlarini ishlab chiqаrishni 2 barobar oshirish zarur.
Oziq-ovqat maxsulotlari bilan ta’minlash muammosini xal qilish yo’nalishlari.
l. Mineral o’g’itlar bilan ta’minlash, foydalanilmayotgan erlarda qishloq xo’jaligi maxsulotlarini yyetishtirish, selektsiya ishlarini olib borishni ta’minlash bo’yicha butun jaxon oziq-ovqat bankini barpo еtish.
2. Rivojlangan mamlakatlar qishloq xo’jaligini modernizatsiyalash. Bu jаrаyonni nafaqat texnik jixatdan qayta ta’mirlash, balki sotsial o`zgarishda xisobiga ham olib boriladi.
3. Tabiiy biogeotsenozlarni saqlab qolish. Еkologlarning taklifiga binoan: Bir qancha tabiiy biogeotsenoz zonalarini saqlash xisobiga boshqa o`zlashtirilgan va foydalanilayotgan yerlarda muvozanatni buzilishiga qarshi kurashish mumkin, ya’ni ular muvozanatni stabillovchi (saqlovchi) vazifasini utaydilar.
4. Yopiq yerlarda (isitgich, teplitsa) qishloq xo’jaligi maxsulotlarini yyetishtirishni kengaytirish. Buning xisobiga hosildorlikni maksimal oshirib, tabiat va obi-havo ta’sirini minimumga yetkaziladi.
5. Suv muhitida masulot yetishtirishni yo’lga quyish- ya’ni baliq tutishdan baliq yetishtirishga o’tish, chorva mollari uchun ozuqa moddasi-xlorellarni yetishtirish.
6. Qishloq xo’jaligi strukturasini o’simlikli oziq-ovqat yetishtirish xisobiga qayta qurish.
7. Gidroponikani rivojlantirish- ya’ni ozuqa moddalarning еritmasida tuprоqsiz muhitda o’simliklarni ustirish. Bu usul katta - katta еkin maydonlarini kiskartirish imkonini beradi. Gidroponika yana еkin maydonlarini bir nechta qavatlarga ustma - ust joylashtirish imkonini yaratib, bu erda o`zum, еfir-moyli o’simliklarni yetishtirish mumkindir
Yuqorida aytib utilgan chora - tadbirlani amalga oshirish, o`z navbatida tabiiy resurslardan oqlona foydalanish imkonini beradi.