1. Maʽlumotlar bazasi haqida tushuncha

Foydalanuvchi tomonidan MBBTni tanlash mezonlari
Foydalanuvchi tomonidan amaliy ilovalar uchun MBBTni tanlashi ko‘plab faktorlar bilan belgilanadi:

• 
  texnik va dasturiy ta’minlash, konfiguratsiyasi, operativ va disk xotiralari;
  
• 
  ta’minlanayotgan ma’lumotlar modelining turi, muammo sohasining xususiyati, axborotlar mantiqiy modelining topologiyasi;
  
• 
  foydalanuvchining ishlab chiqarilayotgan ilovalari ehtiyojlari;
  
• 
  ma’lumotlarni ishlashda mahsuldorlik ko‘rsatkichiga qo‘yiladigan talablar;
  
• 
  MBBTda zarur funksiyalar vositalarining mavjudligi;
  
• 
  foydalanuvchilarning malakasi, darajasi va MBBTda ishlab chiqarishning muloqot va MB bilan ishlash vositalari mavjudligi
  

Zamonaviy MBBTlar quyidagi talablarni ta’minlashi lozim:

• 
  ma’lumotlarning mustaqilligi;
  
• 
  talablarning kuchli tili;
  
• 
  javob berishning qisqa vaqti;
  
• 
  ma’lumotlar va kataloglarni qayta tashkil etishni qisqartirish yoki ulardan voz kechish.
  

Foydalanuvchi tomonidan MBBTni tanlash mezonlari va yuqoridagi talablariga javob beruvchi relyatsion MBBT bu Microsoft Access 2016 dasturidir. Bu ma’lumotlar bazasi bir nechta o‘zaro bog‘langan jadvallardan tashkil topgan bo‘lishi mumkin. MS Access dasturini ishga tushirish MS Office tarkibiga kiruvchi boshqa dasturlar kabi amalga oshiriladi:
Pusk  buyruqlar satri  Ms Access
MS Access 2016 dasturi ishga tushgandan so‘ng ekranda quyidagi muloqot oynasi paydo bo‘ladi:

Bu muloqat oynadan ma’lumotlar bazasi nomi, oʽrni koʽrsatilib “Создать” tugmasi bosiladi. MS Access 2016 ob’yektlari maydonidan “Таблица” bandining kontekst menyusidan MB yaratishning qulay “Конструктор” rejimi tanlanadi:

Soʽngra jadvalga nom berib, jadval maydon (ustun) nomi kiritilib, uning tarkibi turi aniqlanadi:

Jadval saqlanadi, yopiladi va songra oddiy usulda ochilib, ma’lumotlar kiritiladi:

Bunda “Конструктор” rejimini tanlamasdan, bevosita yangi maydon qoʽshish, olib tashlash, qayta nomlash, yashirin holatga o’tkazish va uni bekor qilish, alfavit tartibida saralash kabi bir qator amallar ham bajarish mumkin:

Xuddi shu tarzda yana bir nechta jadvallar yaratish va ularni bogʽlash, kesishuvchi soʽrovlar yaratish mumkin.

4. Microsoft Access 2016da soʽrovlarni shakllantirish. Microsoft Accessda shakllar (formalar) bilan ishlash

Yuqorida ta’kidlanganidek, bir maʽlumotlar bazasida bir nechta jadvallar yaratish mumkin. Buning uchun “Создание” menyusidan jadval yaratish bandini tanlab boʽsh jadval hosil qilinadi, konstruktor yoki oddiy rejimda ma’lumotlar bilan toʽldiriladi:

Endi bu ikki jadval yordamida umumlashgan jadval hosil qilish mumkin. Bu esa turli so’rovlar yaratish imkonini beradi. “Создание” menyusidan “Конструктор запросов” bandini tanlab bosh soʽrov yaratiladi.

Soʽngra “Добавление таблицы” muloqot oynasi yordamida soʽrovlar konstruktoriga jadvallar va soʽrovlar qoʽshish mumkin. Masalan, “2017-2018” jadvalidagi dorivor oʽsimlik hududi maydoni va “Hududlar” jadvalidagi hudud maydoni qatnashgan kesishuvchi soʽrov yaratamiz:

5. Microsoft Accessda hisobotlar tuzish. Microsoft Accessda jadvallarni bir biriga bogʽlash

“Создание” menyusining “Отчеты” banddan “Мастер отчетов” ini tanlab boʽsh hisobot blankasi yaratiladi. U yerdan jadval, jadval maydonlari, hisobot maketi shakli uchun tanlanadi. Natijada

Microsoft Accessda jadvallardagi berilganlarni oʽzaro bogʽlash usullarini aniqlash va bir biriga bogʽlash uchun “Работа с базами данных” (Ma’lumotlar bazasi bilan ishlash) menyusidan “Схема данных” (Ma’lumotlar sxemasi) tanlanadi. Bunda masalan har ikkala jadvalda maydon nomlari yoki kodlari bir xil boʽlish shartini qoʽyish mumkin.

Natijada boʽlangan maydon nomlari koʽrsatilgan sxema paydo boʽladi:

Bu sxemadan hisobotlar yaratish va soʽrovlar tuzishda foydalanish mumkin. Formalar jadval ma’lumotlarining har birini alohida shaklda namoyish rejimida hosil qiladi. Undan ma’lumotlarni topish va kiritish qulay hisoblanadi.