1. Maktabgacha ta’lim tashkilotlarida jismoniy tarbiya mashg’ulotlarini tashkil etish va o’tkazish metodikasi to’g’risida umumiy ma’lumot

3. Maktabgacha yoshdagi bolalarning suyak sistemasining o’ziga хos хususiyatlari?

Bola shaxsini rivojlantirishda ma’lum bir tarafiga (asosan, a qliy) kuchli yo’naltirish berishga alohida e’tibor berish kerak. Kattalar har doim shuni esda tutishlari kerakki bolaning yoshini hisobga olinmagan tezlashtirilgan, jadal o’ qitish zarur hisoblanadi.

Maktabgacha davr inson shaxsini shakllantirishda juda katta ahamiyatga ega, chunki aynan, shu davrda shaxsning asoslari solinadi. Agar shaxsni har taraflama shakllantirishda aynan shu yoshdagi qulay sharoitlardan qo’llanilmasa, rivojlanishning to’xtab qolishlari yoki chetlashlarini bartaraf etish nihoyatda og`ir kechadi.
7 yosh – bu bola Yangi sharoitga tez o’rganadigan va o’ qish jarayonida muvaffa qiyatli ishtirok etadigan davr hisoblanadi. Ya.A.Komenskiy bolaning yettinchi yili – bu bekorchilikda buzilib ketmaslik uchun maktabda o’ qishni boshlaydigan va qt hisoblagan. Bolani ona maktabida 5-6 yil ta’lim-tarbiya olishini (oilada bolani ona tarbiyasi nazarda tutilgan) u yetarli va optimal muxlat deb hisoblagan.
Bolaning yoshi (7 ysh) mezonidan tash qari, uni sog`lig`ini umumiy holati va asosiy antropometrik ko’rsatkichlari jismoniy tayyorgarligini belgilashadi. Bunda bo’yi (7 yoshga 110 smdan kam bo’lmasligi kerak), vazn (20 kg), ko’krak aylanasi (nafas chi q qanda 55 smdan kam bo’lmasligi kerak), tanadagi o’zgarishlari suyaklarni o’sishi, tishlarni almashuvi.
Maktabga tayyor bo’lgan bola jismoniy chiniqqan, har qanday ob-havoda uzo qda uzo q va qt yura oladi, asosiy harakat malakalarga, to’g`ri osankaga ega, o’zining xarakatlarini nazaorat qila oladi, tozalikka rioya qiladi.
Bolaning bilim jarayonlarini rivojlanganligi uning jamiyat va tabiat, vo qea xodisalarni tushunib yetishi, kuzatish qobiliyati, kundalik xodisalarni to’g`ri nomlash, bir-biri bilan bo’lganlar alo qani tushunib yetishi ko’rsatiladi. Bola o’z fikrlarini ifoda eta bilish kerak, ijodiy va mustaqil fikrlay olishi, ani q ko’rgazma materialga tayanib, masalalarni yecha bilishi kerak. 6-7 yoshli bola oiladan tash qarida ham o’zini dadil tutishi kerak. Shakllangan madaniy ko’nikmalari o’z tengdoshlari bilan munosabatlar o’rnatishga yordam beradi.
Bolaga mustaqil o’zi kiyinishni, lv qat yeyishni, narsalarini toza va tartibli sa qlashni o’rganishi kerak. Bola kattalar mehnatini muximligini tushunishi va xurmat qilishi kerak. Har qanday ishga ijobiy yondashib, uni diqqat, e’tibor bilan va qtida bajarishi lozim.
Bolada estetik idrokni shakllantirish, o’zini yoshig mos adabiy asarlarga qiiz qish uyg`otish, yon-atrofni estetik (nafis) jixatdan bezatishiga intishini rivojlantirish kerak. Bolani musi qani, adabiy so’zni, rasmlarni chiroyini sezishni o’rganishi kerak; ayshula aytishi, rasm chizish, yasash, toipshmo qlar, laparlar, tez aytishlar, ma qollar, ertaklarni bilishi va aytib berishi, kitoblarni avaylashni bilishi kerak.