1. m-media tushunchasi m-medianing xususiyatlari

95.Nurlantiruvchi kesimli (yonidan nurlantiruvchi) YoD ning tuzilishi va xususiyatlarini tavsiflang. 
1. Nurlantiruvchi kesimli (yonidan nurlantiruvchi) YoD, bino material ichidagi kesimda yorug'likni o'tkazishga ruxsat beradigan diod hisoblanadi. Bu diodning tuzilishi, bino materiali ichidagi p-n kesimiga ega bo'lgan 
anod va katoddan iborat bo'ladi. Nurlantiruvchi kesimli YoD, bino material ichidagi p-n kesimida yorug'likni o'tkazishga ruxsat beradi. P-n kesimida elektronlar va oyinlar o'zgaruvchan holatda bo'lib, bu holatda bino 
materiali yorug'likni o'tkazishga imkon beradi. Kesimda yorug'likni o'tkazishga ruxsat beradigan yo'nalish, diodning anodi va katodi orasidagi kesimda joylashgan aloqa nuktasi hisoblanadi. Nurlantiruvchi kesimli YoD, 
elektronik qurilmalarda va nazorat qurilmalarida ishlatiladi. Bu diod, yorug'likni kesimda o'tkazishga ruxsat beradi va bundan foydalanib, elektronik qurilmalar va nazorat qurilmalarida yorug'likni nazorat qilishga yordam 
beradi. Nurlantiruvchi kesimli YoDning yorug'likni o'tkazish qobiliyati, boshqa diodlarga nisbatan yuqori bo'lib, bundan tashqari, bu diodning yorug'likni kesimda o'tkazish qobiliyati, diodning anodi va katodi orasidagi 
aloqa nuktasiga bog'liq. Bu aloqa nuktasi, diodni yonidan nurlantiruvchi qiladi. Nurlantiruvchi kesimli YoD, boshqa diodlardan farqli ravishda, yorug'likni kesimda o'tkazishga ruxsat beradi. Bundan tashqari, bu diodning 
yorug'likni o'tkazish qobiliyati yuqori bo'lib, elektronik qurilmalar va nazorat qurilmalarida yorug'likni nazorat qilishga yordam beradi.
97.YoD nurlanishining yo‘nalganlik diagrammasi va uni yaxshilash usullarini ta’riflang. 
Yonidan nurlantiruvchi BGT va IGTlarni ishlatish nurlanishni yuzada tarqalishini kamaytiradi. Normal p-n o‘tishda taxminan 300 gacha kamaytiradi. Sirtdan nurlantiruvchi YoDlarga nisbatan yonidan nurlantiruvchi 
YoDlarni nurlanish quvvati 2-5 marta kichik bo‘ladi. Biroq, yonidan nurlantiruvchi YoDda yo‘nalganlik diagrammasining torligi evaziga nurni optik tolaga kiritishda yo‘qotishlar kam bo‘ladi va NA ga bog‘liq ravishda 
10...16 dB ni tashkil etadi. YoDlarda nurlanish quvvati 0,01...0,1 mVt ga teng. Yorug‘lik diodi quyidagi asosiyxarakteristikalarb-n tafsivlanadi: - volt – amper xarakteristikasi; - vatt – amper xarakteristikasi; - spektral 
xarakteristikasi., lazer nurlanishining diagrammasi nosimmetrik. Quvvatning yarim sathida o‘lchanganda uning kengligi o‘tishga parallel yuzada 200 dan kichik va perpendikulyar yuzada 400 dan katta (4.11,a–rasm). 
4.11,b–rasmda o‘zaro perpendikulyar yo‘nalishlarda nurlanish quvvatining burchakka bog‘liqligi ko‘rsatilgan. Yo‘nalganlik diagrammasi ellips konus ko‘rinishiga ega. Generatsiyalanadigan nurlanishning yetarli katta 
yoyilganligi, uni kichik sonli aperaturali optik tolaga samarali kiritishga to‘sqinlik qiladi. Buning u-n maxsus moslashtiruvchi qurilmalarni qo‘llash talab etiladi. Magistral aloqa liniyalari kabellari bir modali tolalardan 
iborat bo‘lgani u-n ham LDdan foydalanish k-k. Chunki YoDga qaraganda LDning nurlanishini yo‘nalganlik diagrammasi tor. Bu nurlanishni tolaga kiritishni osonlashtiradi [1]. Yorug‘lik diodlari va lazer diodlarining 
spektral xarakteris-tikalari kengligi keskin farq qiladi. Yorug‘lik diodlari u-n bu kenglik 30÷60 nm ni tashkil etsa, lazer diodlarida u 0.1÷0.4 nm (bir modali lazerlar u-n) gacha oraliqda yotadi. Aynan shu xususiyatlariga 
ko‘ra yorug‘lik diodidan kelay otgan signallar optik tolada ko‘proq, lazer diodlaridan kelayotgan yorug‘lik signallari esa kamroq dispersiyaga uchraydilar. Shu sababdan yorug‘lik diodlaridan qisqa uzunlikli optik uzatish 
liniyalarida (15 km gacha), lazer diodlaridan esa katta uzunlikli uzatish liniyalarida foydalaniladi. Yorug‘lik manbalari nurlanish quvvatining fazoviy taqsimotini tafsivlovchi yo‘nalganlik diagrammasi b-n ham farq qiladi. 
Yorug‘lik diodlari u-n bu taqsimot bir necha o‘n va xatto yuzdan ortiq teles (fazoviy) burchagi ostida yuz bersa, lazer diodlari u-n gradusning bo‘laklarini tashkil etadi.