1 м а ъ р у з а: Кириш. Фаннинг мақсади ва вазифалари

Бетоннинг юзага тақиллатиш йўли билан аниқланадиган 
мустаҳкамлиги (тахминий баҳолаш) 
 
Оғирлиги 0,4 . . . 0,8 кг бўлган болға ёрдамида ўртача куч 
билан қилинган бир зарб натижаси 
Бетон 
мустаҳкамлиги 
МПа 
Бевосита бетон юзига
Учи 
билан 
бетонга 
ўрнатилинган зубила 
Бетон 
юзасида 
атрофида 
кичик чуқурчалар ўйилган, 
зўрға сезиладиган из қолади 
Чуқур 
бўлмаган 
из, 
чуқурчалар бўлмайди 
20 дан кўпроқ 
Бетон юзасида сезиларли из 
қолади, унинг атрофида юпқа 
ўйиқлар бўлади 
Бетон юзасидан ўткир 
ўйиқлар ажралади 
20 . . . 10 
Қиррасига урилганда бетон 
уваланади, ундан бўлаклар 
ажраб чиқади 
Зубила бетонга 5 мм гача 
чуқурликка киради, бетон 
уваланади 
10 . . . 7 
Чуқур из қолади 
Зубила бетонга 5 мм дан 
кўпроқ 
чуқурликка 
қоқилади 
7 дан камроқ 
13.2 Заминни мустаҳкамлаш усуллари
Бино заминини мустаҳкамлаш қуйидаги усуллар билан бажарилади: 
кимёвий 
мустаҳкамлаш, 
физик-кимёвий 
мустаҳкамлаш, 
термик 
мустаҳкамлаш, грунтни чуқур зичлаш билан, грунтни алмаштириш йўли 
билан, заминга қаттиқ элементларни ўрнатиш йўли 
билан ва ҳ.к. 
Ҳар қандай бино ва иншоотларни лойиҳалаш ва қуришда уларга 
қўйиладиган талаблар асосида заминнинг юк кўтариш қобилиятини 
белгилаш зарур. Кўп ҳолларда замин сифатида ишлатиладиган грунтлар 
талабга жавоб бермайди. Бунда икки ҳолатни кузатиш мумкин: 
a)
Бино ва иншоотлардан тушаётган юкнинг миқдори заминнинг юк 
кўтариш қобилиятидан ортиқ бўлиши. 
b)
Грунтнинг физик-механик кўрсаткичлари уларга қўйиладиган 
талабга жавоб бермаслиги (серғоваклик, кам сув сизиши, кичик миқдорли 
ишқаланиш кучи ва боғланиш кучларига эга бўлишлик, ўта чўкувчанлик). 
Бундай ҳолатларда грунт мустаҳкамлигини оширишга қаратилган чора 
тадбирлар қўлланилади. Бу чоралар икки усулга бўлинади: 
1.
Заминни зичлаш усуллари. 

---

2.
Заминни қотириш усуллари.