1-lekciya cifrlı qurilmalardi joybarlawǵa kirish faniga kirish reja


-tema: Kombinatsion cifrlı sxemalar



Download 4,85 Mb.
bet7/38
Sana15.07.2021
Hajmi4,85 Mb.
#119423
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   38
Bog'liq
лекция ракамли

4-tema: Kombinatsion cifrlı sxemalar
Joba:


  1. Kombinacion sxemalardi sintezlew usulları

  2. Multipleksor hám oniń shɪnlɪq kestesi

  3. Demultipleksor hám oniń shɪnlɪq kestesi.

  4. Logikalɪq elementlerden multipleksor hám demultipleksorlardi joybarlastırıw. Sxemada belgileniwi.

Kombinaciyalɪq túrdegi mikrosxemalardiń keyingi toparin multipleksorlar payda etedi. Olar bir neshe derekten berilip atirǵan maǵliwmatlardi bir shɪǵɪw kanalina uzatiwdɪ basqarɪw ushɪn mo‘lsherlengen.Multipleksorda, máselen, to‘rt maǵliwmat kiriwi hám bir shɪǵɪw boliwi múmkin. Demek, multipleksorǵa 4 datchik —maǵliwmat deregi jalǵanɪwɪ múmkin. Sxemada bir shiǵiw bolǵanlɪgɪ sebepli, multipleksorǵa jalǵanǵan qabɪl qɪlɪwda maǵliwmatlar tek ǵana izbe-iz qayta islenedi. Maǵliwmatlardɪ qayta islew izbe-izligi,multipleksordɪń basqarɪw kirislerine berilip atirǵan signallar menen belgilenedi.

Multipleksorlar avtomatika, telemexanika hám baylanɪs qurɪlmalarɪda keń qollanɪladɪ. Máselen, kosmosta tarqalǵan bir neshe dereklerden kelip atirǵan maǵlɪwmatlardɪ bir telefon kanalɪnan uzatɪwda, bunday ámel multipleksiyalaw dep ataladɪ, yaǵniy bir liniyadan bir neshe derekten berip atɪrǵan maǵliwmatlar uzatiladɪ. Jalǵanatuǵɪn derek (kiriw) cifri multipleksordɪń basqarɪw kirislerine berilip atɪrǵan ekilik kod penen belgilenedi. Bul jaǵdayda multipleksor ko’rinisi eki kirisli konyunktorlar, yaǵnɪy HÁM ámelini atqaratuǵɪn LElar komplekslerin payda etedi. Hár bir konyunktordɪń bir kirisli maǵliwmat signalɪ deregine, ekinshisi bolsa basqarɪw signallarɪ deregine jalǵanadɪ. Konyunktorlardɪń shɪǵɪwlarɪ YAKI sxemasɪ menen birlesedi.

Bizge málim, HÁM elementinɪń eki kirisine logikalɪq 1signali berilse, shɪǵɪwda da logikalɪq 1 boladɪ. Eger kirislerden birine logikalɪq 0 berilse, shɪǵɪwda da logikalɪq 0 payda boladɪ.Demek, tańlanǵan A liniyadaǵi signal joqarɪ’ darejege (logikalɪq 1 ge) iye bolsa, shɪǵɪwǵa tap usɪ liniyadaǵɪ maǵlɪwmat uzatɪladɪ. Eger tańlanǵan kanal kishi dárejege (logikalɪq 0 ge) iye bolsa, ol jaǵdayda kiriwdegi maǵliwmat liniyadan HÁM elementi shɪǵiwɪna uzatilmaydi,sebebi bul element shiǵiwdaǵi signal hám kishi dárejege iye boladɪ.

Solay etip, multipleksor bir neshe kiriwden kelip atirǵan maǵliwmatlardɪń tek ǵana birewin shiǵiwǵa jalǵap beriwin táminlewi kerek eken. Buniń ushin multipleksorda eki toparǵa tiyisli kiriwlerge tiykarlanǵan: maǵliwmatlar ushin hám adres ushin (basqariwshɪ). Ol yáki bul At kiriw liniyasin tańlawǵa berilip atirǵan S0, S1, ... adres kodi menen belgilenedi. Basqarɪw kirislerin de bolsa, S; basqarɪw signallarɪnɪń M = 2n de kombinaciyasin ámelge asɪrɪw múmkin. Eger multipleksor 2 basqarɪw kirisine iye bolsa, 4 liniyadan birewin,eger basqarɪw kirisler sanɪ 4 bolsa, 16 kiriw liniyasinan birine jalǵanɪwɪn ta ’minleydi. Birinshi túrdegi multipleksor «4 ten 1 ge»,ekinshisi ese «16 dan 1 ge» dep ataladi. «4 ten 1 ge» multipleksoriniń shɪnlɪq kestesi (4.1-keste)den paydalanǵan halda , bunday ámeldi atqariwshɪ multipleksordɪń LAFini ańlatadi:

;

bul jerde qawsirmalar ishine S(J, S, adres o'zgeriwshileriniń bir konstituentalari

jaylastirilǵan.
4.1-keste

4 ten 1 ge deyin multefliksordıń shınlıq kestesi.




«4 ten 1 ge» multipleksor logikalɪq sxemasɪnɪń sxemotexnikalɪq sheshimi 4.1‑súwrette keltirilgen.

Оrta integraciya dárejesindegi TTL inikro sxemasi ko'rinisinde islep shɪǵarɪlɪp atɪrǵan multipleksorda qɪyɪn invertorli shɪǵiwga iye bolǵan HÁM-YAKI-EMES elementi paydalanɪladɪ. Bul element N10 bolǵan joqarɪ’ tarmaqlaniw koefficiyenti hám onsha úlken bolmaǵan júklemede joqarɪ’ tezlikti táminleydi.

Mikroprocessor multipleksorlari taktlewshi qurilma esaplanadɪ. Olarda tańlanǵan kanal kombinaciyasi basqarɪw kirisleride málim kod kombinaciyasi payda bolǵan waqɪt dawamɪnda emes, yaǵnɪy takt signali dawamiyliǵina teń bo'lǵan waqɪt dawamɪnda kommutaciya ámelge asiriladɪ.



4.1-suwret.«4 ten 1 ge» multipleksor sxemasɪ (a) hám

oniń shartli belgileniwi (b).
Multipleksor (155 seriyalɪ mikrosxema) segiz A0-A7maǵliwmat kiriwine iye. Úsh S0, S1, S2 adres kiriwine, ruxsat beriw kiriwine iye hám biri tuwri , ekinshisi nvers bolǵan eki shiǵiwga iye.

Sanaatda islep shiǵarilɪp atirǵan multipleksor mikro sxemalarɪnɪń maǵliwmat kirisleri 16 dan aspaydɪ .«4 ten 1 ge» multipleksor mikrosxemalarɪnan «16 dan1ge» multipleksordɪ dúziw múmkin. Bunday multipleksor multipleksor teregi deb ataladi hám onɪńsxemasɪ 6.3-súwrette keltirilgen.Birinshi dárejedegi multipleksorlar (1-4) address o'ziniń S0, S1,kishi razryadlari járdeminde, ekinshi dárejedegi multipleksor (5)address o'ziniń S2, S1úlken razryadlarɪ járdeminde basqarɪladɪ.


4.2-súwret.«8 den 1 ge» multipleksoriniń shártli belgileniwi

(M = 8. /1 = 3).

4.3-súwret.16 túrli maǵliwmat kiriwine iye bolǵan multipleksor teregi sxemasɪ.


Demultipleksor bir kanaldan qabɪl qɪlɪnǵan maǵliwmatlardɪ bir neshe qabɪl qiliwlarina bolistiriw waziypasɪn, yaǵnɪy multipleksiyalawga keri bolǵan ameldi atqaradɪ. Qabɪl qɪlɪw cifri (aktivlestirilgen shɪǵɪw) onɪń basqarɪw kirislerine berilgen kod kombinaciyasɪ menen anɪqlanadɪ. Demultipleksor ulɪwma alganda bir maǵliwmat kiriwi, n ta adres kiriwi hám M=2n shɪgɪwǵa iye.

Mɪsal «1 den 4 ge» demultipleksorɪnɪń dúzilisi usilin ko'rip shɪǵamɪz (S0,S1, eki adres shɪǵɪw hám Q0- Q3, to'rt shɪǵɪw). Ko'rinip turǵanday, eger maǵliwmat M shɪǵɪw liniyalarɪnan birine a jiberilgen bolsa ol jaǵdayda qalǵan shɪǵɪw liniyalarɪnda logikalɪq nol uslap turiladɪ. «1 den 4ge» demultipleksorinɪń shɪnlɪq kestesi keltirilgen.





4.4-suwret. «1den 4 ge» demultipleksori (a) hám

Onɪń shártli belgileniwi (b).



Download 4,85 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   38




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish