1-lekciya cifrlı qurilmalardi joybarlawǵa kirish faniga kirish reja

1-súwret. OKte orinlanǵan jámlewshi modda TAÓ sipatinda.

Mas razryadlardaǵi qarsiliq mánisler 2 mártege pariq etedi. Bul jaǵdayda mazkur TAÓ sxemasi 0 den 15 ke deyin bolǵan natural Qatar sanlarin ekilik sanaq sistemasinan onliq sanaq sistemasina ózgertiredi.Bunday ózgertiw mexanizmin kórip shiǵamiz. Kiriwdegi rezistorlardin’ berilgen qarsiliqlari ushin tómendegi járdeminde kórsetiledi:

I₄+I₃+I₂+I₂+I₁+I₀=0 (1)

Bunnan,

(2)

Jiynawshi kiriwge x =0001 bolǵan ekilik signal berilgen bolsin. Bul jaǵdayda K₁, gilt jalǵanǵan, K₄, K₃ hám K₂ giltler úzilgen bolsa júz beredi. 1-súwrette kórinip turipti, bul jaǵdayda kiriwdegi tok tek ǵana, I₁ tokdan ibarat boladi. Ol jaǵdayda 2 formulaǵa tiykarlanip shiǵiwdaǵi tok

ǵa ten’ boladi.

Eger K₁ hám K₂ giltler jalǵansa, qalǵan giltler úzilgeninshe qalsa, ol jaǵdayda kiriwlerge x_i=0011 bolǵan ekilik signal berilgen boladi. Oǵan tómendegi shiǵiw signali mas keledi:

Demek, TAÓ kirisindegi ekilik sanaǵindaǵi bir onon’ shiǵiwida onliq sanaǵindaǵi birge, eki- ekige,......... 15 bolsa 15 ke mas keledi. TAÓ registrlarina, ásirese ATÓ ken’ temperatura intervalinda islegende, turaqliliq hám nominal aniqliǵi boyinsha aniq talaplar qoyiladi. Birdey hám proporcional qarsiliqli rezistorlardi texnologiyaliq tárepten rezistorli matricali mikrosxemalar kórinisinde jasaw qolayli. Sonin’ ushin rezistorli matricali modifikaciyalanǵan ATÓ ken’ tarqalǵan variant bolip esaplanadi. Ol eki márte kóp sanli rezistorlardan dúzilgen bolip, olar eki nominalǵa R hám 2R ten’ boladi. Cifrli kodti basqa usillarda kúshleniw hám tokqa ózgertiriwshi ATÓler de bar.

2-súwrette keltirilgen ATÓ sxemasi eki márte integrallawshi joqari aniqliqtaǵi ATÓ dep ataladi.

Sxema integratorin basqariwshi giltke iye bolip onin’ izinen nól-komparator dep ataliwshi salistiriw sxemasi jaylasqan. Salistiriw sxemasi úsh kirisli HÁM LE járdeminde esaplaǵishti basqaradi.

Basqariw sxemasi esaplaǵishti basqariw ushin Mp takt signallari islep shiǵariwshi kvarsli avtogeneratorǵa iye. Ol bóliwshi járdeminde K gilti basqariwshi U_l(t) signalinin’ t_l waqit interbalin qáliplestiredi.