1-Laboratoriya topshirig’iga javob. Osmotik bosim deb nimaga aytiladi?

1-Laboratoriya topshirig’iga javob.

1. Osmotik bosim deb nimaga aytiladi?

2. Gemolizlangan va gemolizlanmagan qon bir-biridan qanday farq qiladi?

Javoblar.

1. Qonning nisbiy osmotik bosimining doimiy bo’lishi katta biologik ahamiyatga ega, chunki to‘qimalarda doimimy osmotik bosim saqlanishi uning hayotiy faoliyati uchun zarurdir. Osmotik bosimninng to‘qimada favqulodda tez o ‘zgarishi uning faoliyati keskin buzilishiga, hatto o iim g a sabab boiadi. Bundan tashqari, osmotik bosimning nisbiy doimiyligi qonda eritrotsitlaming butunligini saqlaydi. Mo‘tadil sharoitda odam va sut emizuvchi hayvonlar eritrotsitlarida, qon plazmasida, hujayra to‘qimalarida va a’zolarida osmotik bosim 7,6 atmosferaga teng. Uning doimiyligini saqlashda osh tuzi - xlorid natriy (NaCL) bosh o ‘rinni egallaydi. Osmotik bosimning oicham i uning turg‘unligiga asoslangan usul bilan yoki qonning muzlash nuqtasi - 0° dan pasayishi bilan aniqlanadi. Turg‘unlik k o‘rsatkichi grek alifbosidagi Д (delta) bilan ifodalanadi. Odam qonida Л 0,56° (0,56-0,58), shunday qilib, qonning plazmasida molekular konsentratsiya 0.3 gr-mol/ litrga teng.

2. Gemoliz eritrotsitlaming yorilishi. Ularning gemoliz sodir bo‘lishiga qarshi ta’sir k o ‘rsatish qobiliyati uning barqarorligi-rezistentligi bilan belgilanadi. Eritrotsitlar qobig‘i k o‘pgina neytral tuzlar eritmalarini o ‘zidan o ‘tkazmaydi. Shu tufayli izotonik eritmalarni osh tuzi va eriydigan boshqa tuzlardan, glukozadan va qamish shakaridan ham tayyorlansa b o ‘ladi. Ushbu eritmalarda eritrotsitlar buzilmaydi. Gipotonik eritmalarda plazmaga nisbatan bosim past b o ‘lganligi tufayli, suv eritrotsitlaming ichiga kiradi, natijada ular shishadi. Eritma past konsentratsiyada (NaCl eritmasi 0,44 % dan past) boiganida, shishgan eritrotsitlar yoriladi. T o iiq gem oliz sodir boiganda gemoglobin eritmasi qizil. lak rangini hosil qiladi. Giperlonik eritmalarda osmotik bosim plazmaga nisbatan biroz baland boiganligi uchun suv eritrotsit ichidan chiqadi, natijada eritrotsitlar burishib, tarkibiy qismi eritmaga chiqadi. Shunday qilib, gipotonik va gipertonik eritmalarda eritrotsitlar yoriladi, natijada, gemoglobin eritmaga chiqadi, ya’ni osmotik gemoliz hodisasi sodir boiadi.