1-Laboratoriya mashg'uloti Mavzu

1-Laboratoriya mashg'uloti

Mavzu: Dasturni o’rnatish va ishga tushirish. Oddiy matn yaratish.

Kerakli qurilmalar. Kompyuter, internet tarmog’I, proyektor,

mobil qurilmalar,

Qisqacha nazariy ma’lumot

Hozirgi kunda ilmiy maqolalar, matematikaga doir qo’llanmalar yaratishda juda ko’p matematik formulalar va turli xil obektlardan foydalanishga to’g’ri keladi. Bunday hujjatlarni yaratish uchun juda ko’p matn muharrirlari mavjud. Bunga Word matn muharririni misol keltirish mumkin. Word matn muharriri matematik formulalarni yozishda, turli xil obektlarni joylashtirishda juda katta imkoniyatga ega, lekin agar matematik formulalar, turli xil obyektlarni soni oshib borsa, yaratilgan hujjatlarni hajmini oshirib yuboradi va ularni qayta ishlashda qiyinchiliklarga uchrab qolish mumkin. Bundan tashqari yaratilgan hujjat hamma kompyuterlarga, yoki hamma sistemalarga to’g’ri kelmasligi mumkin. Masalan Wordda yaratilgan hujjatlar versiyasiga farq qilsa bir biriga to’g’ri kelmasligi mumkin yoki Mathtypeda yozilgan formulalar bo’lsa to bu dasturni o’rnatmasak bu hujjatlarni qayta ishlab bo’lmaydi. Biz yaratgan maqola, qo’llanma yoki boshqa hujjatlarni internet tarmog’ida ham qo’yishimiz mumkin, bundan hamma kompyuterlar foydalanishlari mumkin. Shuning uchun biz hujjatlarni shunday tayyorlashimiz kerakki undan barcha kompyuterlar turli xil bo’lishidan qatiy nazar foydalana olishlari kerak. Shularni hisobga olib yana bir dastur, Latex dasturi yaratildi. Latex dasturi juda ko’p imkoniyatlarga ega. Bu dasturni imkoniyatlari yuqoriligi, jurnallar, kitoblar tayyorlash imkoniyatlari juda yuqori sifatli ekanligini hisobga olib, hozirgi kunda chet ellarda ilmiy jurnallarda ilmiy maqolalarni Latex dasturida yozib yuborishni talab qiladi. Latex dasturida tayyorlangan hujjatlarni hajmi juda kichik bo’ladi, shuning uchun ularni qayta ishlash tez amalgam oshadi. Bu dastur yordamida ilmiy maqolalar, kurs ishlarini, diplom ishlarini, dissertasiyalarni juda chiroyli qilib tayyorlash mumkin. Albatta bu dastur bilan ishlash uchun kompyuterda Latex dasturi o’rnatilgan bo’lishi kerak va biror bir uslubiy qo’llanmadan foydalnishga to’g’ri keladi. Hozirgi kunda Latex dasturida ishlash bo’yicha deyarli o’zbek tilida adabiyotlar yetarli emas, rus tilida yoki ingliz tilida adabiyotlar juda ko’p. Shularni hisobga olib biz Latex dasturi bo’yicha

o’zbek tilida kerakli malumotlarni to’plab uslubiy qo’llanma tayyorlashni maqsad qilib qo’ydik.

Amerikalik taniqli matematik va dasturchi Donald Knuth tomonidan Tex dasturi yaratildi. Bu dasturni yaratishda Knut o’z oldiga shunday translyator yaratishni maqsad qilib qo’ydiki, u har xil kompyuterlarda bir xil ishlashi kerak edi. Leslie Lamport Tex bazasi asosida paketlardan foydalanib Latex dasturini yaratdi.

Latex dasturi matematikaga doir ilmiy hujjatlarni juda yuqori darajada sifatli qilib tayyorlash uchun mo’ljallangan dastur hisoblanadi. Kitob, o’quv qo’llanma, ilmiy jurnallarni tayyorlashda ham juda katta imkoniyatlarga ega. Latexda yaratilgan hujjatlarni hajmi juda kichik bo’ladi va ularni qayta ishlash, tahrirlash amallarini juda tez bajarish mumkin. Latex dasturi juda ko’pchilik kompyuterlarga ishlaydi masalan IBM, Mac va boshqalar. Bundan tashqari juda ko’pchilik sistemalarga ham ishlaydi masalan Windows, Unix, VMS va boshqalarni misol keltirish mumkin. Bu dastur bilan ishlash uchun kompyuterda Latex dasturi o’rnatilgan bo’lishi kerak. Shuning uchun biz birinchi bobni Latex dasturini o’rnatish va uning imkoniyatlaridan foydalanishga bag’ishladik.

Latex dasturini o’rnatish uchun birinchi MikTex dasturini o’rnatamiz.

1.1– chizma. MikTex dasturini o’rnatish.

Bu yerdan Далее tugmasini bosib o’rnatishni davom etamiz.

1.2-chizma. MikTex dasturini o’rnatish.
Bu yerdan barcha foydalanuvchilar uchunni belgilaymiz.



1.3-chizma. MikTex dasturini o’rnatish.

Bu yerda MikTex dasturini qayerga o’rnatishni ko’rsatamiz. (Masalan: C diskda)

1.4-chizma. MikTex dasturini o’rnatish.

Start tugmasini tanlasak MikTex dasturi o’rnatiladi.

Bu dasturni o’rnatib bo’lgandan keyin WinEdt 6.0 dasturini o’rnatamiz. Bu dastur quyidagicha ornatiladi.



1.5- chizma. WinEdt 6.0 dasturini o’rnatish.

Bu oynadan Next tugmasini bosib o’rnatishni davom etamiz.

1.6- chizma. WinEdt 6.0 dasturini o’rnatish.

Bu oynadan katakchani belgilab Next tugmasini bosib o’rnatishni davom etamiz.

1.7- chizma. WinEdt 6.0 dasturini o’rnatish

Kerakli diskni ko’rsatib dasturni o’rnata