1-laboratoriya ishi suyuqlikli termometrlar

Bimetalli termometrlar. Ularning ishlash prinsipi bir-biriga payvand yo‘li bilan yopishtirilgan, ikki xil cho‘zilish koeffitsiyentnga ega bo‘lgan (1 > (2 bir juft 1–2 metall plastinkaning (2- rasm) plastinka 2 tomoniga egilishi ularga ta’sir qiladigan issiqlik miqdoriga mutanosibli-giga asoslanadi. Bimetall plastinkaning egilishi reduktor orqali o‘lchov asbobining strelkasi 3 ni shkala bo‘yicha buradi. Muhit xaroratni selsiy shkalasi bo‘yicha aniqlanadi.

2-rasm. Bimetalli termometr. 1,2 – bimetall plastinkalar; 3 – ko‘rsatuvchi strelka.

Dilatometrik termometrlar. Dilatometrik termometrlarning ishlash prinsipi undagi sterjenlarning issiqlikdan bo‘yiga (chiziqli) cho‘zilishiga asoslanadi. Bunday termometrlardan eng soddasining tuzilish sxemasi 3- rasmda ko‘rsatilgan, Undagi trubka 1 va sterjen 2 xaroratni o‘lchanishi lozim bo‘lgan muhitga kiritilganda trubka 1 ichiga kiritilib, uning tubiga mustahkam payvandlangan sterjen 2 va trubka 1 ning nisbiy cho‘zilishiga muvofiq richag sistemasi siljiydi va strelka 3 ni shkala bo‘yicha buradi. Agar trubka 1 issiqlikdan cho‘zilish koeffitsiyenti katta bo‘lgan metall – nikeldan, uning ichidagi sterjen 2 issiqlikdan cho‘zilish koeffitsiyenti 2 juda kichik bo‘lgan invardan tayyorlangan, ya’ni 2<1 bo‘lsa, sterjenlarning (L nisbiy cho‘zilishini

L =  (₁ – ₂) (3)

formula bo‘yicha topiladi, bu yerda  – boshlang‘ich va so‘nggi xaroratlarni farqi, ya’ni muhit xaroratnining o‘zgarishi



3 – rasm. Dilatometrik termometr. 1 – nikel yoki jez trubka.

2- invar sterjen. 3 – strelka.