1– laboratoriya ishi Matematik mayatnik yordamida og`irlik kuchi tezlanishini aniqlash Kerakli asbob va materiallar

Hisoblashlar

I- usul

1. 
   Jadval ma’lumotlaridan foydalanib, (9) formula yordamida barcha l_i= l_0i+ l^*+ /2 yoki lar uchun og‘irlik kuchi tezlanish g_i lar aniqlanadi va natijalar 3 – jadvalga yoziladi. Har ga to‘g‘ri kelgan g_i lar va uning o‘rtacha qiymati hisoblanib, 2 – jadvalda yoziladi. So‘ngra g ni aniqlashdagi o‘rtacha kvadratik va nisbiy xatolik topiladi:
   

Oxirgi natija ko‘rinishda yoziladi.

2-jadval

№

l0i

tebranishlar vaqti

Ti, s

gi, m/s^2

m/s^2

m/s^2

m/s^2

%

t1i

t2i

…

II- usul

2. 
   Ikkinchi usuli bilan hisoblashlar olib borilganda, 2-jadvaldan foydalanib, T ning l₀ ga bog‘lanish grafigi chiziladi. Undan (2-rasmga qarang) va to‘g‘ri chiziqning burchak koeffitsienti B topiladi.
   

Bu yerda va l_0i larning qiymatlari grafikdan olingan nuqtalarga tegishli. Xatolikni kamaytirish maqsadida bir-biridan uzoqroq joylashgan nuqtalardan foydalangan ma’qul.

3. 
   B ning qiymatidan foydalanib og‘irlik kuchi tezlanishi hisoblanadi.
   
4. 
   Bundan tashqari, eng kichik kvadratlar metodi asosida A va B kattaliklar va ularni aniqlashdagi xatoliklar topiladi. B ning qiymatidan foydalanib g ni va uni aniqlashdagi xatolik topiladi. A va g qiymatlardan foydalanib l^*+r topiladi va uni bevosita o‘lchash natijalari bilan solishtiriladi. A va B kattaliklarni aniqlashdagi xatoliklar quyidagi ifodalar yordamida hisoblanadi:
   

Bu yerda n – o`lchashlar soni, lar har bir eksperimental nuqtaning topilgan A va B qiymatlar asosida chizilgan to‘g‘ri chiziqdan chetlashish kattaligi.