1-laboratoriya ishi Bajardi: Iqtisod fakulteti 107-guruh talabasi Karimov Muhammadjon Tekshirdi

4.Diagnostika va monitoring vositalari. Kommunikasiya va xavfsizlikvositalari

4.1.DiagnostikaKomyuterda diagnostika ishlarini amalga oshirish uchun quyidagi dasturi vositalardan foydalaniladi:

1)Устранение неполодок (Nosozliklarni bartaraf qilish). Windows 7 da yuklash: ПускПанель управленияСистема и безопастностьЦентр поддержкиЦентр поддержки oynasida so’nggi xabarlarni va hal qilingan muammolarni ko’zdan kechirish (Просмотр последных сообшений решений проблем), Xavfsizlik (Безопастность), Xizmat (Obslujivaniye) oid diagnostika va sozlash ishlari amalga oshiriladi

2)Устранение проблем (Muammolarni bartaraf qilish).

Программы (Dasturlar) – tizimga o’rmatilgan dasturlar ishlashidagi muammolarni qidirib topish va tuzatish;

Оборудование и звук (Uskunalar va tovush) – uskunalar ishlashi va tovushdagi muammolarni qidirib topish va tuzatish;

Сеть и Интернет (Tarmoq va Internet) – tarmoq va internet ishlashidagi muammolarni qidirib topish va tuzatish;

Оформление и персонализация (Rasmiylashtirish va personal lashtirish) – Ish stoli ko’rinishi, tizim mavzusi dagi (temasi) muammolarni qidirib topish va tuzatish;

Система и безопастьность (Tizim va xavfsizlik) – tizimdagi va xavfsizlikdai muammolarni qidirib topish va tuzatish;

Просмотр всех категорей (Barcha kategoriyalarni ko’zdan kechirish) vositasi faollashtirilganda Все категории (Barcha kategoriyalar) oynas ekranga chiqariladi.

Bu oyna orqali kompyuterdagi barcha qurilmallarni diagnostika qilish va nosozliklarni bartaraf qilish ishlari amalga oshiriladi. Masalan, oynani Imya nomli maydonidagi ro’yxatdan Оборудование и устройства (Jixozlar va qurilmalar) faollashtirilsa, kompyuterdagi jixozlar va qurilmalarga oid muammolar qidiriladi, diagnostika qilinadi va sozlanadi.

Просмотр журнала (Ko’zdan kechirish)- jurnal , unda bartaraf qilingan nosozliklarni qayd qilinib boriladi.

Настройка (Sozlash)- buyrug’i bilan sozlangan qurilmalardagi parametrlarni o’zgartirish ishlari amalga oshiriladi

4.2.Monitoring va uning turlari Operatsion tizim monitoringi ikkita ma’noda qo’llaniladi.

1.Monitoring – joriy obektning bir butun holatini tayanch alomatlari yoki parametrlari haqida yig’iladigan va tahlil qiladigan qaydlar yoki registrasiyalar

tizimi. Bu monitoring Msinfo32 dasturiy moduli orqali amalga oshiriladi, u

C:\Program Files\Common Files\Microsoft Shared\Msinfo papkasida joylashgan.

Windows 7 da Msinfo32 dasturiy modulni yuklash:

ПускПрограммыСтандартныеСлужебныеСведение о системе yoki Пуск menyusini qidiruv tizimi darchasida Msinfo32 (yoki Сведение о системе) so’zini yozish orqali amalga oshiriladi.

Dastur yuklangach oynaga Сведение о системе (Tizim haqida ma’lumot) oynasi ekranga chiqariladi. Сведение о системе oynasi Файл, Правка va Вид menyularidan iborat.

Dastur oynasi ikkita paneldan iborat. Birinchi panel Сведение о системе deb nomlanadi va u Аппаратные ресурсы (Apparat resurslari), Компоненты (Komponentlar) va Программная среда (Dasturiy muhit) kategoriyalarga ajratilgan. Bu kategoriyalarni keraklisi faollashtirilsa, oynaning o’ng panelida ularning mazmunlari Ресурс va Устройство elementlari bilan ochiladi.

Сведение о системе kategoriyasida: kompyuter va operatsion tizim haqida, ya’ni kompyuterning nomi va uni ishlab chiqaruvchisi, qo’llaniladigan BIOS turi va o’rnatilgan xotira hajmi kabi umumiy ma’lumotlar saqlanadi.

2.Apparat resurslari (Аппаратные ресурсы). Axborot texnologiyalari mutaxassisliklari uchun mo’ljallangan kompyuter qurilmalari haqida qo’shimcha ma’lumotlar saqlanadi

3.Komponetlar (Компоненты). U kompyuterda o’rnatilgan multimedia, diskyurituvchilar, tovush qurilmalari, displey, modem, tarmoq adapteri va protokollari va boshqa shu kabi qurilmalarning ro’yxati keltiriladi.

4.Dasturiy muhit (Программная среда). Unda tizimli drayverlar, o’zgaruvchilar muhiti, printer uchun topshiriqlar, tarmoqli ulanish, bajariladigan vazifalar, yuklangan modullar, xizmatlar haqida ma’lumotlar saqlanadi. Tizim haqida aniq bir ma’lumotni olish uchun Сведение о системе oynasini Искать (izlash) maydoniga tizimga oid tayanch so’zi yoziladi (Masalan, IP-адрес so’zini) va Найти tugmasi bosiladi.

Foydalanuvchi tizim haqida ma’lumotlarni alohida fayl ko’rinishida saqlab qo’yishi mumkin. Buning uchun oynadagi kerakli punkt tanlanadi va Файл menyusidan Сохранить buyrug’i beriladi.

Monitoring – qandaydir bir obekt haqida berilganlarni kuzatish va regestrasiya (qayd) qilish jarayoni Диспетчер задачь. Bu monitoring Taskmgr.exe dasturiy moduli orqali amalga oshiriladi,

1)Windows 7 da Taskmgr.exe dasturiy modulni yuklash:

ПускПрограммыSlujebnыye-WindowsДиспетчер задачь yoki

2)Диспетчер задачь ni yuklash: Пуск  Выполнить  taskmgr Dastur yuklangach oynaga Диспетчер задачь (Masalalar dipetcheri) oynasi ekranga

Chiqariladi (Masalalar dipetcheri) oynasida joriy momentda kompyuterda ishga tushirilgan ilovalar, jarayonlar va xizmatlarni akslantiradi

Bu oyna yordamida kompyuter unumdorligini nazorat qilish va foydalanuvchi so’rovlariga javob bermaydigan ilova dasturlarini ishini to’xtatish mumkin. Masalan, Microsoft Word dasturi foydalanuvchini so’rovlariga javob bermay qolishi, ya’ni buyruqlarni bajarmay qolishi mumkin.

Bu jarayonda kompyuter “osilib qoldi” degan jo’n so’zlar ishlatiladi . Bunday

hollarda Диспетчер задачь (Masalalar dispetcheri) oynasidan Microsoft Word

tanlanadi va kontekst menyudan Snyat zadachi (Vazifani bekor qilish) buyrug’I beriladi. Yoki klaviaturdan Ctrl+Alt+Delete tugmalar birgalikda bosilib chiqariladigan ro’yxatdan Диспетчер задачь tanlanib, yuqorida keltirilgan amallar bajariladi. Agar Диспетчер задачь oynasini Процессы (Jarayonlar) tugmasi bosilsa, dastur oynasi 1.26-rasmda keltirilgan ko’rinishni oladi.

Диспетчер задачь oynasi Процессы (Jarayonlar), Быстродейсвие (Unumdorlik), Приложения (Ilovalar), Сеть (Tarmoq), Пользователи (Foydalanuvchilar) va Службы (Xizmatlar) varaqa (vkladka)laridan tashkil topgan. Kompyuterni joriy holatida ishlash unumdorligini monitoringini qarab

chiqaylik. Buning uchun Диспетчер задачь oynasini Быстродействие (Unumdorlik), varaqasida keltirilgan ma’lumotlarga murojaa qilamiz. Kompyuter markaziy prosessori (ЦП) resurlarini 70% ayni paytda yuklangan ilova va xizmatlarni ishlashi uchun ajratilgan. O’lchami 2,4 Gb bo’lgan operativ xotirani (Память) 972 Мb ti joriy vaqtda faol bo’lgan ilova va xizmatlarga ajratilgan va h.k