1. Korxonaning materiallar bilan ta’minlanganligi va samarali foydalanish tahlilining ahamiyati, maqsadi va vazifalari

5-jаdvаl
Mаtеriаllаrdаn sаmаrаli fоydаlаnishni tаhlili

Ko’rsаtkichlаr	yil bоshi	yil охiri	Mutlаq fаrq (+,-)
1	2	3	4
1.Mаhsulоtlаr sоtishdаn sоf tushum (2 sh. 010 sаtr), m. S	13152636	20708044	+7555408
2.Mаhsulоtlаr sоtishdаn оlingаn yalpi fоydа (2 sh. 030 sаtr)	2283800	4817819	+2534019
3.Mаtеriаl хаrаjаtlаri (1kb sh. 2-bo’lim 203-sаtr), m.s	10025414	14658436	+4633022
4.Mаtеriаl sаmаrаsi, so’m ( 1 q:3 q)	1.31	1.41	+0.1
5.Mаtеriаl sig’imi, so’m (3 q : 1 q)	0.76	0.61	-0.15
6.Bir so’m mаtеriаl хаrаjаtgа to’g’ri kеlаdigаn fоydа, tiyin (2 q :3 q)	0.22	0.32	+0.1

Materiallardan foydalanish va uning mahsulot hajmiga ta’sirini tahlil qilish yakunida material resurslardan foydalanishni yaxshilash asosida mahsulot hajmi o‘sishi uchun zaxiralar hisobi bajariladi. Ushbu hisobda materiallarning turli shakllari bo‘yicha sarflarni qisqartirish­ning aniqlangan barcha imkoniyatlari hisobga olinmaydi, balki yetishmasligi ishlab chiqarish o‘sishini chegaralab qo‘ygan materiallar bo‘yichagina hisob ishlari amalga oshiriladi.

Solishtirma material sig‘imi tahlili uslub va usullari obyektni tanlashga bog‘liq bo‘ladi. Yangi mahsulotlar bo‘yicha funksional-qiymat tahlili asosida ushbu buyum o‘z funksiyalarini bajarishi uchun mutlaq zaruriy minimum xarajatlarni hamda konstruksiya va texnologiyalar nomukammalligi, mahsulot tayyorlashning samarasiz usuli bilan bog‘liq qo‘shimcha yoki ortiqcha sarf-xarajatlarni aniqlash mumkin. Yangi turdagi mahsulotlarni loyihalashtirish va konstruktorlik yechimlarni tanlash bosqichida konstruktiv va nisbiy material sig‘imi tahlili o‘tkaziladi.

Korxonaning sa’y-harakatlari mahsulot konstruk­siyasi hamda materialdan foydalanish koeffitsiyentini oshirish uchun detal va uzellar tayyorlash texnologiyasini takomillashtirishga yo‘nal­tirilgan bo‘lishi lozim. Ishlab chiqarilayotgan mahsulotning eng yaxshi xorij namunalariga mutanosibligini aniqlash maqsadida eski mahsulot bo‘yicha ham bunday tahlilni amalga oshirish zarur. Materiallardan foydalanish va uning mahsulot hajmiga ta’sirini tahlil qilish yakunida material resurslardan foydalanishni yaxshilash asosida mahsulot hajmi o‘sishi uchun zaxiralar hisobi bajariladi. Ushbu hisobda materiallarning turli shakllari bo‘yicha sarflarni qisqartirish­ning aniqlangan barcha imkoniyatlari hisobga olinmaydi, balki yetishmasligi ishlab chiqarish o‘sishini chegaralab qo‘ygan materiallar bo‘yichagina hisob ishlari amalga oshiriladi.