1. Konfessiya va din o'rtasidagi farq

ibodiya firqasi sqalanib qolgan; Islomdagi firqalar – ularning eng ko'lpi shialik ichidagi firqalardir; shariat – mazhablari islomdagi ajratishning alohida shaklidan iborat (hanafiylik,molihiylik,shofiylik,hanabiylik, jabariylik); Ilohiyot oqimlari – ular islom ilohiyotining shakillanish bosqichida ilohiyotga doir ayrim masalalar bo'yicha ixtiloflar tufayli vujudga kelgan. XIV asrdan keyin ularning barchasi yo'qolib ketgan; Sufiylik va tasavvuf tariqatlari – ularning ko'plari o'rta asrlardayoq yo'qolib ketgan. O'rta Osiyoda – naqshbandiylik, yassaviylik, kubroviylik, Kavkazda muridlik, xorijiylik,Sharq mamlakatlarida qodiriylar, bektoshiylar, rifo'iylar, tayfuriylar va boshqalari keng tarqalgan. O'rta asr oxirlari va yangi davrda Arab mamlakatlari , Afrika , Janubi-sharqiy Osiyo xalqlari orasida 30 dan ortiq tariqatlar tarqalgan.

2. 
   Islom dinida o'z g'oya va qarashlarini ilgari surgan e'tirof
   

e'tilmagan mazhablar hamda muayyan bir gruhni manfaatini ko'zlagan uning orzu intilishlarini ro'yobagchiqarish maqsadida tuzligan diniy-siyosiy oqimlar paydo bo'lgan. Bularga;Murjiylar, jabariylar, jahmiylar,qodiriylar,mushabbihlar yoki ahli At-Tashbeh,As-sifatiya,vahobiylik,Ahmadiya harakati,Hizbat-tahrir,Al-Islomiy diniy tashkilotlari,Tablihchilar jamoasi,Akromiylar,Nurchilar jamoasi,Tavba, Ismom uyg'onish partiyasi,Islom lashkarlari,Adolat harkatlari kiradi.Ular haqida qisqacha to'htalib o'tsak.