1. Kirish. Kompyuterning apparat dasturiy ta’minoti va operatsion tizimlar. Key Point

Eslatma: “>>” va “<<” belgilari mazmunan o`zaro qarama-qarshi amallarni bildiradi. “>>” belgi ma’lumotlar cin dan o`zgaruvchiga qarab, “<<” belgisi esa, o`zgaruvchidan cout ga qarab harakatlanishini ifodalaydi.
cin>>variable; // cin dan variable ga
cout<< “Marhamat”; // marhamat dan cout ga
Bitta operator yordamida birdaniga bir necha qiymat kiritish imkoni ham mavjud:
cin >> x1 >> x2 >> x3;
Bu yerda x1, x2, x3 – o`zgaruvchilar. Bu operator uchta qiymatni birdaniga x1, x2 va x3 o`zgaruvchilarga ta’minlab beradi.
Quyidagi listingda klaviaturdan ko`p qiymatli kiritishga misol keltirilgan. Dastur klaviaturadan uchta sonni kiritadi va ularning o`rta arifmetigini topib, ekranga chiqaradi.
2.3 – ro`yxat. Urtacha quymat.cpp
1 #include
2 using namespace std;
3
4 int main()
5 {
6 // Foydalanuvchini uchta raqam kiritishga undash
7 double raqam1, raqam2, raqam3;
8 cout << "Uchta raqam kiriting: ";
9 cin >> raqam1 >> raqam2 >> raqam3;
10
11 // O`rtacha qiymatni hisoblash
12 double ur_qiy = (raqam1 + raqam2 + raqam3) / 3;
13
14 // Natijani chiqarish
15 cout<16 <<"larning o`rtacha qiymati = <17
18 return 0;
19 }
Dasturning 8-qatoridagi operator foydalanuvchiga kiritishni so`raydi. 9-qatorda bu sonlar kiritiladi. Sonlarni bo`shliq belgisi bilan ajatib, hammasini yozib bo`lgandan so`ng, bir marta Enter tugmasini bosish mumkin. Yoki har bir sonni tergandan so`ng Enter tugmasini bosib, va buni uch marta takrorlab kiritish ham mumkin.
Eslatma: Biz shu paytgacha uch bosqich: kiritish, hisoblash va chiqarish bilan boshqariladigan dasturlarni qaradik. Bu bosqichlar inglizchada IPO deb belgilanadi. Kiritiluvchi qiymatlar foydalanuvchidan oliadi, hisoblash jarayoni o`sha kiritilgan ma’lumotlar asosida amalga oshiriladi va hisoblangan natija ekranga chiqariladi.
Nazorat.
2.2. Foydalanuvchi klaviaturadan bitta butun son va bitta haqiqiy sonni kiritish n plnuchun operatorlar yozing.
2.3. Quyidagi kod bajarilganda 2 va 2.5 ni kiritilgan bo`lsak, ekranga chiqariladigan qiymatni toping.