1. Kirish. Kompyuterning apparat dasturiy ta’minoti va operatsion tizimlar. Key Point

5.1. Ichma-ich joylashgan if va ko`p tarmoqli if-else operatorlari
Key Point. Ichma-ich joylashgan if operatorini shakllantirish uchun if operatorini boshqa bir if operatori ichiga joylashtirish mumkin.
if yoki if-else operatorlari tarkibida boshqa if yoki if-else operatorlarini ishlatgan holda istalgancha C++ tiliga muvofiq ko`rsatma satrlarini yozish mumkin. Ichkarida yozilgan if operatorini tashqi if uchun ichki deb atash mumkin. Ichki if da yana boshqa ichki if operatori bo`lishi mumkin. Shu narsa aniqki, bu yerda ichki if operatorlarning soni chegaralanmagan. Misol sifatida quyidagi ichma-ich if operatorini ko`ramiz:
if(i > k)
{
if(j > k)
cout << "i va j lar k dan katta"<< endl;
}
else
cout << "i k dan kichik yoki teng"<< endl;
Bu yerda if(j > k) operatori if(i > k) operatorining ichida kelyapti. Ichma-ich if operatorlaridan ko`plab tanlovlarni qo`llash uchun foydalanish mumkin. Masalan, 5.1-rasmda grade o`zgaruvchisiga baho qiymatini ta’minlashning bir nechta holatlar uchun turli tanlovlarni qo`llash ko`rsatilgan.

5.1-rasm. (b) da ko`p tarmoqli if-else operatoridan foydalangan holda ko`p sonli tanlovlar (alternativlar) uchun maqbul format keltirilgan.
Mazkur if operatori ishga tushganda 5.2-rasmda ko`satilgani kabi jarayon sodir bo`ladi. Birinchi bo`lib (score >= 90.0) sharti tekshiriladi. Agar u true qiymatni olsa, grade A ga teng bo`ladi. Agar u false bo`lsa, ikkinchi shart (score >= 80.0) tekshiriladi. Agar u true qiymatni olsa, grade B ga teng bo`ladi. Agar u false bo`lsa, ikkinchi shart uchinchi shart tekshiriladi. Mazkur jarayon shartlar true olmaguncha shu zaylda davom etaveradi. Oxirgi qismda grade ning F ga tengligi olinadi. Buning uchun ungacha bo`lgan barcha shartlar false (yolg`on) qiymat olishi lozim.

5.2-rasm. Bahoni belgilash uchun if-else – ko`p tarmoqli operatordan foydalanish mumkin.
5.1-rasmda berilgan (a) va (b) ko`rinishdagi kodlar o`zaro ekvivalentdirlar, ammo qo`llash uchun maqbuli – (b) ko`rinish. Bu ko`rinish ko`p tarmoqli if-else operatori deb ataladi. Bu ko`rinishda yozish shart qo`yishni va kodni o`qib olishni osonlashtiradi.