1. Кириш Бюджет ўзи нима? Бюджет қандай шакллантирилади? Иқтисодий истиқболлар ва вазифалар

4. Бюджетлараро муносабатлар
..........................................
65
Минтақаларни молиявий 
қўллаб-қувватлаш учун 
республика бюджетидан 
ажратиладиган харажатлар: трансфертлар ...................
66
5. Давлат қарзи
......................................................................
70
6. Давлат мақсадли ва бюджетдан 
ташқари жамғармалари
......................................................
75
Асосий тушунчалар ........................................................
99
Алоқа қилиш учун қисқа маълумот ............................
102
3
Мундарижа

---

Ҳурматли юртдошлар!
Сиз қўлингизда илк маротаба нашр этилаётган Ўзбекистон 
Республикасининг “Фуқаролар учун бюджет” нашрини ушлаб 
турибсиз. Ушбу нашр билан Ўзбекистон ўз аҳолисига давлат 
молияси, Давлат бюджети маблағларини шакллантириш манба-
лари ва сарфлаш йўналишлари тўғрисидаги ахборотни қулай ва 
тушунарли шаклда тақдим этадиган жаҳоннинг 100 та мамла-
катлари сафига қўшилмоқда. 
Ўзбекистон Республикаси Президенти Ш.М. Мирзиёев 2017 
йилнинг 22 декабрида Ўзбекистон Республикаси Олий Маж-
лиси палаталарига қилган Мурожаатномасида Давлат бюджети 
даромадлари ва харажатлари халқ учун очиқ-ошкора бўлишини 
таъминлаш зарурлигини кўрсатиб ўтди. Ўз навбатида, бюджет 
маълумотларини жамоатчилик учун очиқ-ошкора бўлиши дав-
латимиз раҳбарининг “Халқ давлат органларига эмас, давлат 
органлари халққа хизмат қилиши лозим”, деган тамойилларига 
тўлиқ мос келади.
Аҳолининг кенг қатлами учун ахборотнинг мазмунан қулай-
лигини таъминлаш бюджет борасида фуқаролар билан ўзаро 
ҳамкорлик қилиш механизмларининг самарадорлигини оши-
ришда муҳим йўналиш ҳисобланади. Тан олиш керакки, бугунги 
кунгача чоп этилаётган бюджет маълумотлари одатда кўпчилик 
фуқаролар учун амалий аҳамият касб этмас эди. 
Ушбу нашр 2018 йил учун тасдиқланган Давлат бюджети па-
раметрлари доирасида тузилган бўлиб, унда бюджет даромадла-
ри ва устуворликлари, ижтимоий аҳамиятга молик тадбирларни 
молиялаштириш ва кутилаётган мақсадлар ҳақидаги ахборот 
фуқаролар учун тушунарли бўлган тилда изоҳлар ва тушунти-
4
Фуқаролар учун бюджет

---

ришлар билан очиб берилган.
Мазкур нашрнинг асосий афзалликлари бўлиб қулай навига-
ция ва маълумотларни инфографика орқали кўрсатиш ҳисобла-
нади ва, фикримизча, бу ҳар бир фуқарога республикада олиб 
борилаётган бюджет сиёсатининг асосий йўналишлари ҳақида 
ахборот олишида ёрдам беради.
Эндиликда “Фуқаролар учун бюджет” мунтазам равишда чоп 
этилади ва у аҳолини Давлат бюджети ҳақида маълумотлар би-
лан таъминлаш билан бир қаторда, уларнинг давлат бюджет сиё-
сатини шакллантиришда иштирокини таъминлашга ҳам хизмат 
қилади.
Бугун эътиборингизга ҳавола этилаётган “Фуқаролар учун 
бюджет” Молия вазирлигининг бу йўналишдаги илк тажриба-
сидир ва биз мазкур нашр бўйича таклиф ва мулоҳазаларингиз-
ни [e-mail] манзилида қабул қилишдан мамнунмиз. 
Берган таклифларингиз “Фуқаролар учун бюджет”нинг кейинги 
нашрларида ҳамда кейинги йиллар учун бюджет лойиҳаларини 
тайёрлашда, албатта, ҳисобга олинади. 
Бюджет маълумотларининг фуқаролар учун тақдим этилган 
ушбу кўриниши бюджет маблағларини шакллантириш ва улар-
ни сарфлаш ҳақида ахборот берувчи фойдали манба бўлишига 
ҳамда бюджет масалалари бўйича фуқаролар билан ўзаро му-
лоқотни йўлга қўйишига чин дилдан ишониб қоламиз.