1. Kirish. Biokimyoning predmeti, vazifalari. Kirish

9. Oqsillar kimyoviy tarkibi struktura tuzulish darajalari.O q s i l l a r – tirik organizmlarning shakllanishi va rivojlanishida fundamental ro’l o’ynaydi, ya'ni hayotning namoyon bo’lishini barcha asoslari oqsillar bilan bog’langan. Odam va hayvonlarning to’qima va organlari oqsillarga ko’proq boy bo’ladi. Jumladan, muskullar, taloq va buyraklarda oqsillarning hissasiga quruq massaning 70-80% dan ko’prog’i, odamning butun tanasida esa – quruq massaning 45% to’g’ri keladi. Hayvon to’qimalariga nisbatan o’simliklarda oqsil ancha kam bo’ladi. Faqat dukkakdoshlarning urug’larida (20-35%) va boshoqdoshlarning donlarida (10-13%) ko’proq bo’ladi.Hamma oqsillar tarkibida beshta elementni – uglerod, vodorod, kislorod, azot va oltingugurtni tutadi.Oqsillarda C-50-54%,O2-21-23%,H2-6,5-7,3%,N2-15-17%ni tawkil etadi.Azotning miqdorini o’rtacha qiymati ko’pchilik oqsillarda 16% ni tashkil qiladi va undan ozuqa bilan kirayotgan oqsillarni miqdorini hisoblash hamda organizmda oqsillarni sarflanishini aniqlash uchun foydalaniladi. Ba'zi bir oqsillarning tarkibiga fosfor, temir, rux, yod, mis, kobalt va boshqalar kiradi. Ayniqsa bu elementlar ferment-oqsillarning faol markazida joylashgan bo’ladi.G’ishtlarni terib uyni ko’targani kabi,aminokislotalar oqsillar bloklarini qurishadi. Oqsillarni tuzish uchun 20 ta aminokislotalar mavjud bo’lib, ulardan sakkiztasi asosiy aminokislotalar deyiladi, chunki ularni odam tanasi sintez qila olmaydi va shu sababli ular tanamizga iste'mol qiladigan ovqatlarimiz orqali tushadi. Qolgan 12 ta aminokislotalar ikkilamchi aminokislotalar deyilib, odam tanasi ularni hujayralarda mavjud moddalar orqali sintez qilishi mumkin.