1. Kirish. Biokimyoning predmeti, vazifalari. Kirish

24. Nuklein kislotalar: kimyoviy tarkibi va ahamiyati. Nuklein kislotalar barcha tirik hujayralarda bir xil funksiyani bajaradi, ya'ni genetik informatsiyani saqlash, nasldan – naslga uzatish va uni amalga oshirishni ta'minlaydi. DNK molekulasi genetik informatsiyani nukleotidlarning ketma -ketligi shaklida saqlaydi, RNKning turli xillari uni oqsillar biosintezi jarayonida amalga oshiradi.Nuklein kislotalarning yuqori molekulali makrobiopolimerlar bo’lib, ularning molekulalari 4 xil nukleotidlardan tuzilgan bo’lib, ular o’z navbatida tarkiblarida 3 xilkomponentni – azotasoslari, uglevod komponenti – pentoza va fosforkislotasining qoldig’ini tutadi.Nukleotidlarning tarkibiga qaysi bir uglevod kirganiga qarab nuklein kislotalar ikki katta guruhga bo’linadi: dezoksiribonuklein kislotalar (DNK) va ribonuklein kislotalar (RNK). DNK tarkibida uglevod komponenti sifatida – dezoksiriboza, RNKda esa – riboza hizmat qiladi. Ribonuklein kislotalar o’z navbatida bajaradigan funksiyalariga qarab 3 guruhga – transport RNK (tRNK), information RNK (iRNK) va ribosomal (rRNK)larga bo’linadi.Har bir tirik organizmda nuklein kislotalarining har ikki turi — ribonuklein kislota(RNK)va dezoksiribonuklein kislota(DNK)mavjud. Fakat viruslargina bularning bir turini (DNK yoki RNK ni)tutadi. Nuklein kislotalar va oksillar hayotning material asosini tashkil kiladilar.Ular o'zaro uzviy bog’lik, ammo ularning hujayradagi o'rni va funksiyasi principial fark kiladi: oksillar asosan qurilish va hujayraning ishchi organlari materiali; nuklein kislota esa informacion material,u organizmning tuzilishi,o'sishi,rivojlanishiga tegishli informatsiyaning saqlanishi,takrorlanishi,almashinuvi va avloddan avlodga ko'chirilishini ta'minlaydi.