1. Kiberxavfsizlikni fundamental terminlari


matn deb atalib, shifrlashning natijasi shifrmatn



Download 73,28 Kb.
bet4/20
Sana11.04.2023
Hajmi73,28 Kb.
#927120
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   20
Bog'liq
1. Kiberxavfsizlikni fundamental terminlari

matn deb atalib, shifrlashning natijasi shifrmatn
deb ataladi. Haqiqiy ma’lumotni qayta tiklash uchun
shifrmatnni deshifrlash zarur bo‘ladi. Kalit
kriptotizimni shifrlash va deshifrlash uchun sozlashda
foydalaniladi.
6. Alfavit - axborotni ifodalash uchun foydalaniladigan chekli
sondagi belgilar to‘plami. Misollar sifatida:
• o‘ttiz oltita belgidan (harfdan) iborat o‘zbek tili alfaviti;
• o‘ttiz ikkita belgidan (harfdan) iborat rus tili alfaviti;
• yigirma sakkizta belgidan (harfdan) iborat lotin alfaviti;
• ikki yuzi ellik oltita belgidan iborat ASSII kompyuter
belgilarining alfaviti;
• binar alfavit, ya’ni 0 va 1 belgilardan iborat bo‘lgan alfavit;
• sakkizlik va o‘n oltilik sanoq sistemalari belgilaridan
iborat bo‘lgan alfavitlarni keltirish mumkin. Simmetrik shifrlarda ma’lumotni shifrlash va
deshifrlash uchun bir xil kalitdan foydalaniladi.
• Bundan tashqari ochiq kalitli (assimetrik)
kriptotizimlar mavjud bo‘lib, unda shifrlash va
deshifrlash uchun turlicha kalitlardan foydalaniladi.
• Turli kalitlardan foydalanilgani bois, shifrlash
kalitini oshkor qilsa bo‘ladi va shuni uchun ochiq
kalitni kriptotizim deb ataladi.
• Ochiq kalitini kriptotizimlarda shifrlash kalitini
ochiq kaliti deb atalsa, deshifrlash kalitini shaxsiy
kalit deb ataladi.
• Simmetrik kalitli kriptotizimlarda esa kalit -
simmetrik kalit deb ataladi.

7. Aksariyat hollarda foydalanuvchilar ma’lumotni


shifrlash va kodlash tushunchalarini bir xil deb
tushuniladi.
– Aslida esa ular ikki turlicha tushunchalardir.
Kodlash – ma’lumotni osongina qaytarish uchun hammaga
(hattoki hujumchiga ham) ochiq bo‘lgan sxema yordamida
ma’lumotlarni boshqa formatga o‘zgartirishdir.
• Kodlash ma’lumotlardan foydalanish qulayligini
ta’minlash uchun amalga oshiriladi va hamma uchun ochiq
bo‘lgan sxemalardan foydalaniladi.
• Masalan, ASCII, UNICODE, URL Encoding, base64
Shifrlash – jarayonida ham ma’lumot boshqa formatga
o‘zgartiriladi, biroq uni faqat maxsus shaxslar
(deshifrlash kalitiga ega bo‘lgan) qayta o‘zgartirishi
mumkin bo‘ladi.
Shifrlashdan asosiy maqsad ma’lumotni

Download 73,28 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   20




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish