1. Киберхавфсизликни фундаментал терминлари

---

1.Киберхавфсизликни фундаментал терминлари 
• 
Конфиденциаллик 
– Тизим маълумоти ва ахборотига фақат ваколатга эга субъектлар
 
фойдаланиши мумкинлигини таъминловчи қоидалар.
 
– Мазкур қоидалар ахборотни 
фақат қонуний фойдаланувчилар
 
томонидан “ўқилишини” таъминлайди.
 
• 
Яхлитлик (бутунлик) 
– Маълумотни аниқ ва ишончли эканлигига ишонч ҳосил 
қилиш.
 
– Яъни, ахборотни рухсат этилмаган ўзгартиришдан ёки “ёзиш” дан
 
ҳимоялаш.
 
• 
Фойдаланувчанлик 
– Маълумот, ахборот ва тизимдан фойдаланишнинг мумкинлиги.
 
– 
Яъни, рухсат этилмаган “бажариш” дан ҳимоялаш 
2.Ҳужумчи каби фикрлаш 
– Бўлиши мумкин бўлган хавфни олдини олиш учун 
қонуний фойдаланувчини
 
ҳужумчи каби фикрлаш жараёни.
 
– 
Яхши инсонлар 
“ёмон 
инсон” 
каби ўйлаши керак !
 
– Милиция ходими…
 
• …криминал ҳақида билиши ва 
тушиниши керак– Ушбу курсда
 
• Биз ҳужумчи фойдаланган усулларини билишни истаймиз • Бузғунчи мотивлари 
ҳақида ўйлаш керак • Тез – тез бузғунчи каби бўлиш 
• 
Тизимли фикрлаш 
– Кафолатланган амалларни таъминлаш учун ижтимоий ва техник чекловларни ўзаро 
таъсирини ҳисобга оладиган фикрлаш жараёни 
– Масалан, 
вирусга қарши ҳимоя учун фақат антивирус дастурини ўрнатишнинг 
ўзи 
етарли эмас. 
Вируслар ва уларни тарқалиш усуллари бўйича ходимларга маълумотлар 
бериш ва семенарлар 
ўтказиш талаб этилади. 
3.
 Риск 
– потенциал фойда ёки зарар бўлиб, умумий ҳолда 
ҳар қандай вазиятга бирор бир ҳодисани юзага келиш 
эҳтимоли қўшилса, унда риск пайдо бўлади. 
• Киберхавфсизликда ёки ахборот хавфсизлигида