1. Киберхавфсизликни фундаментал терминлари

1.Киберхавфсизликни фундаментал терминлари
• Конфиденциаллик – Тизим маълумоти ва ахборотига фақат ваколатга эга субъектлар фойдаланиши мумкинлигини таъминловчи қоидалар. – Мазкур қоидалар ахборотни фақат қонуний фойдаланувчилар томонидан “ўқилишини” таъминлайди.
• Яхлитлик (бутунлик) – Маълумотни аниқ ва ишончли эканлигига ишонч ҳосил қилиш. – Яъни, ахборотни рухсат этилмаган ўзгартиришдан ёки “ёзиш” дан ҳимоялаш.
• Фойдаланувчанлик – Маълумот, ахборот ва тизимдан фойдаланишнинг мумкинлиги. – Яъни, рухсат этилмаган “бажариш” дан ҳимоялаш
2.Ҳужумчи каби фикрлаш – Бўлиши мумкин бўлган хавфни олдини олиш учун қонуний фойдаланувчини ҳужумчи каби фикрлаш жараёни. – Яхши инсонлар “ёмон инсон” каби ўйлаши керак ! – Милиция ходими… • …криминал ҳақида билиши ва тушиниши керак– Ушбу курсда
• Биз ҳужумчи фойдаланган усулларини билишни истаймиз • Бузғунчи мотивлари ҳақида ўйлаш керак • Тез – тез бузғунчи каби бўлиш
• Тизимли фикрлаш
– Кафолатланган амалларни таъминлаш учун ижтимоий ва техник чекловларни ўзаро таъсирини ҳисобга оладиган фикрлаш жараёни
– Масалан, вирусга қарши ҳимоя учун фақат антивирус дастурини ўрнатишнинг ўзи етарли эмас. Вируслар ва уларни тарқалиш усуллари бўйича ходимларга маълумотлар бериш ва семенарлар ўтказиш талаб этилади.
3. Риск – потенциал фойда ёки зарар бўлиб, умумий ҳолда
ҳар қандай вазиятга бирор бир ҳодисани юзага келиш
эҳтимоли қўшилса, унда риск пайдо бўлади.
• Киберхавфсизликда ёки ахборот хавфсизлигида рисклар
салбий кўринишда қаралади.
• Риск – бу ноаниқликнинг мақсадларга таъсири.
• Мақсад – у ёки бу фаолият жараёнида нимага эришишни
хохлашимиз ҳисобланади.
• Ноаниқлик – ҳозисага, унинг оқибатлари ёки унинг
эҳтимолини билишга алоқадор ахборотни ёки билимларни
этишмаслиги ёки қисман етишмаслиги ҳолати