1-Kesh xotira xususiyatlari(53-61). docx

3. Xotira manzillariga murojaat
Dasturlar xotiraga taxminan kirishni amalga oshirmaydi. Agar dasturga A
manzilga kirish kerak bo’lsa, undan so’ng dastur A manzilga yaqin joylashgan
manzilga kirishiga to’g’ri keladi. Amaliy jihatdan dasturning oddiy buyruqlari ketma-
ket joylashgan xotira maydonlaridan chaqiriladi. Bundan tashqari dasturlarning katta
vaqt ulushi sikllarni bajarish uchun, ya’ni bir nechta buyruqlar to’plamini qayta-qayta
bajarishga sarflanadi.
Lokallik prinsipi.
Ma’lum vaqt oralig’ida xotiraga takroriy kirishlar davomida
xotiraning faqat ma’lum bir qismidangina foydalanish - Lokallik prinsipi deb ataladi.
Ushbu prinsip barcha kesh-xotiraning asosini tashkil etadi. Lokallik prinsipining
go’yasi qachon ixtiyoriy so’zni xotiradan chaqirilganida, bu so’z qoshni so’z bilan
birga kesh xotiraga o’tkaziladi va navbatdagi so’rovda keyingi so’zga tezkor
murojaatni amalga oshiriladi.
Agar so’z k marta yoziladigan yoki o’qiladigan bo’lsa, kompyuter sekinroq
ishlovchi asosiy xotiraga 1 marta va tez ishlovchi kesh-xotiraga k-1 marta murojaat
qilishi talab etiladi. k qanchalik katta bo’lsa, samaradorlik shunchalik yuqori bo’ladi.
Xotiraga kirishning o’rtacha vaqti.
Odatda xotira bilan bog’liq bo’lgan
qat’iy hisoblashlarni amalga oshirishimiz mumkin.
c
– kesh-xotiraga kirish vaqti;
m
– asosiy xotiraga kirish vaqti;
h
– kesh hitlari (hit ratio) koeffitsienti – kesh-xotiraga va xotiraga umumiy
murojaatlarning ja’mi soni o’rtasidagi nisbatni ifodalaydi
. h = (k-1)/k
. Ba’zi xollarda
kesh miss ratio koeffitsienti qo’llaniladi,
1-h
. Bu orqali kirishlar uchun sarflangan
o’rtacha vaqtni hisoblash mumkin:
o’rtacha kirish
vaqti =
c + (1 — h) m
Kesh-xotirada xaritalash usullari.
Mantiqiy jihatdan kesh-xotira protsessor
va asosiy xotira o’rtasida joshlashadi. Lekin amaliy jihatdan ularni 3 xil usulda
xaritalash (mapping) orqali joylashtirish mumkin. Kesh-xotira uchun uch xil

---

58
xaritalash turi qo'llaniladi: to'g'ridan-to’g’ri xaritalash, assotsiativ xaritalash va Set-
Assotsiativ xaritalash.